Een product- of materiaalpaspoort is een digitaal document dat inzicht biedt in de oorsprong, samenstelling en bestemming van materialen. Sjoerd Rongen en Noah Smeets (TNO) introduceerden het onderwerp Digitale Product Paspoorten (ook wel DPP genoemd). Deze paspoorten spelen een sleutelrol in de circulaire economie, omdat ze hergebruik van materialen bevorderen en schadelijke stoffen in de keten zichtbaar maken. Door deze informatie kunnen overheden bijvoorbeeld gerichter beleid ontwikkelen en kunnen aanbieders en afnemers van materialen makkelijker gevonden worden. Bovendien draagt het hergebruik van materialen bij aan de vermindering van CO2-uitstoot en verkleint het de afhankelijkheid van andere landen voor kritieke materialen in bijvoorbeeld de energietransitie.
Workshop 6
Digitale product- en materialen-paspoorten
Door: Sjoerd Rongen, TNO en Eva van Genuchten, Rijkswaterstaat
Noodzaak vanuit wetgeving
Product- en materiaalpaspoorten bieden niet alleen veel kansen om slimmer en schoner met onze materialen om te gaan, er komt ook Europese wetgeving die partijen dwingt om productinformatie op een gestructureerde manier vast te leggen. Voor de GWW-sector bestaan deze standaarden of richtlijnen nog niet.
Het Ecosysteem Model Canvas
Tijdens de workshop werd het Ecosysteem Model Canvas geïntroduceerd als praktisch hulpmiddel om de keten van producten en materialen in kaart te brengen. Dit canvas helpt organisaties om samen met hun ketenpartners afspraken te maken over materiaalpaspoorten en de kansen binnen hun eigen ecosysteem te ontdekken.
Leren van andere sectoren
De workshop leverde diverse inzichten op. Zo is het belangrijk om te leren van sectoren waar materiaalpaspoorten al beter worden toegepast, zoals de olie-industrie, defensie en de automotive sector. Ook werd besproken hoe we materialen in bestaande kunstwerken in beeld kunnen brengen. Dit werd gezien als een nog grotere uitdaging dan voor nieuwe kunstwerken. Ook hier kunnen we wellicht leren van andere sectoren, namelijk de wereld van kunstwerken. De kunstsector maakt gebruik van geavanceerde technieken om materialen in en achter eeuwenoude schilderijen te analyseren, wat een inspiratiebron kan zijn voor de GWW-sector.
Samenwerking is essentieel
Een van de belangrijkste conclusies van de workshop is het belang van samenwerking. Het in kaart brengen van materiaalketens en het ontwikkelen van materiaalpaspoorten kan niet door één partij worden gedaan. Dus moeten we met ketenpartners om de tafel gaan, het eigen ecosysteem onderzoeken en op zoek gaan naar gezamenlijke kansen. Het gebruik van het Ecosysteem Model Canvas helpt om hier structuur en richting bij te geven en te bepalen wie het proces gaat aanjagen. Kortom: wie doet wat en waar start je vandaag nog mee?
‘Je hoeft niet alles zelf te doen’
‘ProRail en Rijkswaterstaat staan voor dezelfde strategische uitdagingen bij het onderhoud en beheer. Het is de vraag welke strategische en tactische keuzes zij daarbij maken. Dat maakt de Kraaiennestdag zo’n inspirerende bijeenkomst. Verhelderend vond ik de workshop over het productpaspoort. Daar ging het over het documenteren van assets. Dat hoef je niet allemaal zelf te doen, als het maar goed gedocumenteerd is in de keten.”
Wilbert Anijs, informatiespecialist bij ProRail
