Spelen met trends

Aan de slag met de trendkaarten

Het programma Strategische Verkenningen houdt jaarlijks een lijst bij van relevante trends en ontwikkelingen voor Rijkswaterstaat. Op basis hiervan zijn dit jaar ook trendkaarten gemaakt. Deze bevatten zo’n zestig trends, ingedeeld naar zeven domeinen: politiek-institutioneel, economisch, sociaal-cultureel, technologisch, fysieke leefomgeving, juridisch en demografisch. Het mooie van werken met trendkaarten is, dat deze helpen om de toekomst voorstelbaar te maken, en volop gespreksstof bieden met collega’s.

Tijdens de Kraaiennestdag 2024 hebben de deelnemers in twee workshoprondes toekomstscenario’s gemaakt voor een stad of een regio.

Toekomsten voor Rotterdam of Deventer

Op flipover-vellen ontwikkelen de deelnemers met veel verbeeldingskracht in een korte tijd vanuit een selectie van twee trends een toekomstscenario voor hun gekozen regio of stad. Daarbij kunnen ze kiezen voor: zet de trend wel of niet door?

De combinatie van de trend Verhuizingen door klimaatverandering zet door en de trend Naar 20 miljoen Nederlanders en meer diversiteit zet niet door levert voor de stad Rotterdam bijvoorbeeld een mogelijke toekomst op waarbij een deel van de inwoners en een deel van de werkgelegenheid zich verplaatst van Rotterdam naar Oost-Nederland. Daar groeit de woningbouw en vindt er om die reden ook vaker onteigening van landbouwgronden plaats.  Zwolle wordt een nieuwe hoofdstad van Nederland. Tegelijkertijd groeit de kansenongelijkheid in Rotterdam, stagneert de bevolkingsgroei en verandert er weinig aan de samenstelling van de achterblijvers.

Een andere groep doordenkt de gevolgen voor de stad Deventer bij het doorzetten van de trend Mensen ervaren meer polarisering en de trend Trek uit de Randstad. In hun toekomstscenario wordt het te vol in Deventer met woningnood en ontstaan van hippe wijken die te duur zijn voor de authentieke bewoners uit de regio. Deze segregatie leidt tot weinig vertrouwen in elkaar. Tegelijkertijd groeit de economie in de regio wel. Dit ervaart ook de gewone Deventenaar, met betere en meer diensten in zijn omgeving.

Mee naar huis

Het spelen met trends levert interessante inzichten op. Gelukkig hoeven deze sombere scenario’s voor Rotterdam en Deventer niet uit te komen. Het is immers altijd onzeker of trends zich in de toekomst wel of niet doorzetten. Bovendien gaat het daar niet om. Het is bedoeld om denklenigheid te ontwikkelen om in gesprek te kunnen gaan over mogelijke toekomsten. En het uitvergroten van mogelijke effecten helpt daarbij. De ervaring is dat het de verbeelding heeft geprikkeld bij de deelnemers. Veelzeggend is dat menig pakje trendkaarten inmiddels zijn weg heeft gevonden naar de organisaties van de deelnemers, om thuis mee aan de slag te gaan!