De wereld mooier en beter maken

Schreinemachers schetst een beeld van wereldsteden waar de coronacrisis heeft geleid tot de versnelde invoering van fietsmogelijkheden. “Wereldwijd wordt geëxperimenteerd, van opgetilde fietspaden boven de stad tot speciale bruggen.” Zo zien steeds meer experts de fiets en fietsinfrastructuur als een mogelijk antwoord op de verschillende maatschappelijke vraagstukken en crises.

Bereikbaarheid voorop

Hilde Roothart is projectleider Lichtkogel, het platform voor de dialoog met partners van Rijkswaterstaat over nieuwe trends en ontwikkelingen. “De afgelopen eeuw is het landschap vormgegeven met de auto als uitgangspunt. Wat als we de 21ste eeuw de eeuw van het fietslandschap zouden maken? Hoe zou het landschap er dan uitzien? En in hoeverre kan dat landschap bijdragen aan oplossingen voor de huidige crises?” Een fietslandschap waar bereikbaarheid voorop staat kan een oplossing zijn voor de energiecrisis. Net zoals een duurzaam, leefbaar of gezond fietslandschap kan bijdragen aan respectievelijk de klimaat-, woon- en coronacrisis.

Ontwerpprincipes

Schreinemachers geeft aan dat het goed is om te kijken naar welke ontwerpprincipes dan het meest passend zijn. “Doen we dat net zoals we het bij de auto’s hebben gedaan? Dan lopen we tegen dezelfde valkuilen aan. In Amsterdam kunnen we de fietsen nu al nergens meer kwijt en vormen ze een barrière voor voetgangers.” Volgens Schreinemachers zou bij het ontwerpen van fietsroutes verder gedacht moeten worden dan alleen een snelle route van A naar B. Hij noemt voorbeelden van fietsbruggen waar het ontwerp van de brug tegelijkertijd zorgt voor iets extra’s in de omgeving: de Dafne Schippersbrug in Utrecht heeft extra speelruimte in de buurt opgeleverd. De Melkwegbrug in Purmerend die meer is dan alleen een functionele verbinding, en inmiddels iconisch is. In Nijmegen heeft de Zaligebrug ook een recreatieve waarde, doordat bij hoog water wandelaars over stapstenen de weg alsnog kunnen gebruiken.

Verdiepte fietsenstalling

Om te oefenen met ontwerpen bouwden de workshopdeelnemers met Lego en Kaplahoutjes verschillende fietslandschappen als oplossing voor de huidige drukke Tilburgse Cityring. Als bereikbaarheid voorop staat zou, wat betreft de deelnemers, een tweede ring verder van het centrum een goed idee zijn. Er zouden HUB-locaties moeten komen waar automobilisten overstappen op elektrische fietsen. En verdiepte fietsenstallingen in de stad die ook een functie hebben als waterberging en een groene boulevard vormen. Het stimuleren van het fietsen door op locaties buiten de ring deelfietsen aan te bieden kan ook zorgen voor een betere gezondheid. En als mensen dan ook nog op bepaalde plekken hun snelheid kunnen meten, dan stimuleert dat bewegen.

Nieuwe Tilburgse Cityring

Een andere mogelijkheid is een Tilburgse Cityring die werkt als een klimaatmachine en bijdraagt aan vermindering van de klimaatcrisis. “We maken van de ring de longen van de stad”, zoals een deelnemer het samenvat. In dat ontwerp veel ruimte voor groen en met snelheidsbanen voor mensen die van A naar B moeten en hellingbanen voor mountainbikers.

Als een fietslandschap tegelijkertijd de wooncrisis moet oplossen dan kan de huidige ring ook plaatsmaken voor woningen, aldus een andere groep deelnemers. Op de daken van de huizen komen dan fietspaden. Entertainment langs routes maakt de woon- en fietsomgeving nog aantrekkelijker.

Zo toonden de Kapla- en Legoblokjes op de tafels toonden nieuwe fietslandschappen die verder gaan dan alleen een snelle route door een stad. Met als overeenkomst dat ze de wereld niet alleen mooier maar vooral beter maken.