Vlot en veilig op weg

Meer kilometers

In 2021 hebben we met z’n allen 63,6 miljard voertuigkilometers afgelegd op het rijkswegennet. Dat is ruim 4% meer dan in 2020. Vooral overdag tussen de ochtend- en de avondspits nam het aantal weggebruikers toe. Als gevolg daarvan steeg de vertraging ten opzichte van 2020 met bijna 20%. Toch was het in 2021 nog lang niet zo druk op de weg als in 2019. Door corona daalde het aantal files doordat veel mensen gingen thuiswerken. Een deel van hen zal dat ook na de pandemie (deels) blijven doen. Maar de verwachting is dat het personen- en goederenvervoer, zowel op de korte als de lange termijn, weer gaat groeien.

Nieuwe aansluitingen, extra rijstroken

In 2021 zijn in totaal 11 nieuwe wegdelen geopend, wat in totaal 39 km aan nieuwe rijstroken oplevert. Dat gebeurde bij het werk aan de A1 tussen Rijssen en Azelo, aan de spitsstroken van de A15 Papendrecht-Sliedrecht, bij het werk aan de A16 bij Rotterdam en bij de reconstructie van knooppunt A28-N340 Vechtdalverbinding. Er zijn ook nieuwe wegaansluitingen gemaakt: bij de A4 Rotterdamsebaan, A6 Lelystad Airport, A67 Veldhoven-West, A4/A44 Rijnlandroute, A16/N3 Dordrecht-Willemsdorp (richting zuid) en de A15/N3/N214 Papendrecht.

Grote onderhoudsopgave

Rijkswaterstaat werkt sinds enkele jaren intensief aan het onderhouden, vervangen en renoveren van bruggen, tunnels, sluizen en viaducten. Met resultaat. Op de A12 richting Den Haag tussen knooppunt Oudenrijn en Reeuwijk rijdt het verkeer sinds het najaar over een nieuw wegdek. Bij deze werkzaamheden koos Rijkswaterstaat ervoor het wegdeel volledig af te sluiten: een ingrijpende beslissing die uiteindelijk ook begrip en waardering opleverde. Lees meer over deze ingrijpende beslissing in het artikel Van onbegrip tot waardering.

Maatregelen Haringvlietburg

In augustus bleek dat wegdekplaten van de Haringvlietbrug in de A29 lostrillen. Om de trillingen terug te dringen en gevaarlijke situaties voor het verkeer te voorkomen, heeft Rijkswaterstaat een aantal maatregelen doorgevoerd. Er zijn snelheidsverlagingen ingevoerd, rijstroken versmald en er geldt een inhaalverbod voor vrachtwagens. Deze maatregelen blijven van kracht tot aan de renovatie in 2023. Tijdens die renovatie moeten de 66.000 voertuigen, die dagelijks over de brug rijden, omrijden en hoge scheepvaart zal een flink stuk moeten omvaren. Om dat in goede banen te leiden werkt Rijkswaterstaat nu al aan het voorbereiden van goede communicatie over de verwachte hinder.

Minder uitstoot

Rijkswaterstaat wil het hoofdwegennet zo duurzaam mogelijk beheren. In dat licht wordt ten noorden van Rotterdam de eerste energieneutrale snelweg mét tunnel aangelegd. Het gaat om een 11 km lange nieuwe verbinding tussen de A16 bij het Terbregseplein en de A13 bij Rotterdam The Hague Airport. Het is de bedoeling dat de bouwplaats van dit project gaat werken zonder schadelijke uitstoot en met uitsluitend elektrisch materieel. Ook op andere plekken verduurzaamt Rijkswaterstaat zijn bouwprojecten. Op 27 september 2021 is bijvoorbeeld de aanleg gestart van de Innovatiestrook A58 Kloosters bij Oirschot. Op deze testlocatie voor duurzame wegenbouw bekijken we hoe we de impact van wegenbouw op het klimaat zoveel mogelijk kunnen beperken.

Verkeersmanagement: vlot en veilig

Om het verkeer vlot en veilig in beweging te houden investeert Rijkswaterstaat ook in verkeersmanagement. Vanuit 1 landelijke en 5 regionale verkeerscentrales bedienen onze verkeersleiders duizenden verkeersinstallaties boven, op en langs de snelweg. Op de hoofdwegen patrouilleren dagelijks zo’n 300 weginspecteurs in hun felgele auto’s. Zij werken aan veiligheid en doorstroming op de weg. Samen met politie, brandweer, ambulances en bergingsbedrijven brengen zij het verkeer na incidenten weer snel op gang. De weginspecteurs van Rijkswaterstaat hebben ook een handhavingsfunctie. In 2021 schreven ze 5.824 bekeuringen uit voor het negeren van rode kruisen, 901 meer dan in 2020.

Slimme inzet weginspecteurs

Sinds 2021 zet Rijkswaterstaat zijn weginspecteurs slimmer en efficiënter in met behulp van kunstmatige intelligentie. Voorheen kreeg elke weginspecteur een vast patrouillegebied toegewezen. Nu verdeelt een app de beschikbare patrouillecapaciteit over het hoofdwegennet. Op plekken waar het hoogste risico op incidenten is voorspeld, worden de meeste weginspecteurs in stelling gebracht. Hierdoor arriveren weginspecteurs eerder bij ongevallen, kunnen zij sneller eerste hulp verlenen en de ongevalsplek sneller en beter beveiligen. Tijdens de testperiode waren weginspecteurs 4 minuten sneller ter plaatse op een gemiddelde aanrijtijd van 18 minuten. Op basis van gebruikerservaringen worden de app en de techniek erachter verder doorontwikkeld en landelijk uitgerold in 2023.

Slimme mobiliteit

Slimme mobiliteit biedt nieuwe kansen om de wegen nog beter te benutten, weggebruikers beter te bedienen en de CO₂-uitstoot terug te dringen. Rijkswaterstaat zet volop in op deze kansen. Zo investeren we in nieuwe manieren om weggebruikers beter voor te bereiden op mogelijke files en hinder. Concreet voorbeeld is het groot onderhoud aan de A12, waarbij voorafgaand aan de werkzaamheden Flitsmeister is ingezet. 

Daarnaast werken we nu met ‘talking traffic’, waarbij verkeerslichten en voertuigen via de cloud informatie uitwisselen. En met behulp van drones en data uit sensoren kunnen onze verkeersleiders verkeerssituaties steeds beter overzien en sneller maatregelen nemen. Nieuw is ook dat Rijkswaterstaat sinds februari 2021 file-informatie ophaalt via Floating Car Data. Deze techniek gebruikt anonieme gegevens uit smartphones en navigatiesystemen van weggebruikers. Daarmee brengen we dagelijks nog nauwkeuriger in beeld hoeveel files er in Nederland staan en waar ze staan.  Zie voor meer slimme informatietechnologie het hoofdstuk Data en informatievoorziening.

Flexibele barrière

Slimme oplossingen kunnen ook bijdragen aan de veiligheid van weggebruikers, Rijkswaterstaters en wegwerkers. De ‘Go-Barry’, die in 2021 in gebruik is genomen, is een flexibele, veilige barrière bij wegwerkzaamheden. Het is een slim soort vangrail die makkelijk van de ene wegstrook naar de andere kan worden gereden.

Veilige wegbermen

In 2021 waren 45 dodelijke slachtoffers te betreuren, tegen 58 een jaar eerder. Sinds 2018 werkt Rijkswaterstaat onder de noemer ‘Meer Veilig’ aan veilige bermen lángs de rijkswegen. Om het aantal botsingen met obstakels in de berm terug te dringen, hebben we diverse maatregelen genomen. Zoals het aanleggen van rotondes, het plaatsen van geleiderails, het aanpassen van in- en uitvoegmogelijkheden en de belijning. Sinds de start van het programma Meer Veilig zijn circa 153 van de bijna 400 maatregelen gerealiseerd. De overige maatregelen worden in 2022 en 2023 doorgevoerd.

Beheer winterweer

Gladheidsbestrijding is een belangrijk onderdeel van ons wegbeheer. In het winterseizoen 2020-2021 heeft Rijkswaterstaat 135 miljoen kilo zout gestrooid. Daarbij maakten we onder meer gebruik van de eerste volledig elektrische strooiwagen, geheel in lijn met onze ambitie om een steeds duurzamere wegbeheerder te worden.