Buiten beter, binnen slagvaardig

Kompas RWS

Rijkswaterstaat richtte ook in 2021 zijn blik op de toekomst. In juni 2021 is een verkenning afgesloten naar ontwikkelingen in de samenleving die ons werk tot 2050 gaan beïnvloeden. De resultaten van deze ‘Expeditie RWS2050’ vormen de basis voor een aangescherpte organisatiekoers van Rijkswaterstaat. Die verscheen in september 2021 onder de titel ‘Kompas RWS’. Hiermee is de organisatieontwikkeling van Rijkswaterstaat ook aangesloten op het ‘Kompas IenW’, de organisatieontwikkeling van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat.

Focuspunten

Rijkswaterstaat heeft 6 thema’s vastgesteld waarin we onszelf verder willen ontwikkelen, met het oog op de productieopgaven van de komende decennia. Deze zogenoemde 6 'focuspunten' zijn: Klimaatadaptatie, Assetmanagement 2.0, Duurzame leefomgeving, Data en informatievoorziening, Smart mobility en Opgavegericht samenwerken.

Met de komst van het Kompas RWS is in 2021 het accent van een aantal van deze focuspunten veranderd. Dat geldt allereerst voor de vervanging en renovatie van de ‘verouderende’ infrastructuur van ons land. Onder de noemer Assetmanagement 2.0 wil Rijkswaterstaat zich verder ontwikkelen tot een nog professionelere infrastructuurbeheerder. Ook klimaatadaptatie en de ruimtelijke ontwikkeling van Nederland krijgen meer aandacht dan tot nu toe. Daarnaast willen we verkennen hoe we ons kunnen ontwikkelen op het gebied van data-ecosystemen. En we zetten meer in op opgavegericht samenwerken met onze partners. Deze vorm van samenwerking is meer gericht op een gezamenlijke aanpak van de grote maatschappelijke opgaven. Meer hierover in het hoofdstuk 2021 in Vogelvlucht, onder Toekomstverkenning en Samenwerken aan een vitale infrasector.

Buiten beter, binnen slagvaardig

Rijkswaterstaat wil binnen de organisatie slagvaardiger worden om buiten de organisatie beter presteren. Binnen de eigen organisatie staat Rijkswaterstaat voor de opgave het dagelijkse operationele werk draaiend te houden en tegelijkertijd de werkwijze te verbeteren én de nodige innovaties door te voeren. We werken ook aan een betere focus op de buitenwereld: de wensen van de gebruikers van de infrastructuur, de landelijke en lokale politiek, de samenleving en onze samenwerkingspartners. Daarbij kijken we ook hoe we dat werk beter kunnen organiseren en meer kunnen uniformeren. De 7 regionale organisatieonderdelen van Rijkswaterstaat pakken dit samen op onder de noemer ‘Buiten Beter’ en ‘7=1’. En onder de titel ‘De Werf’ bundelen de 3 op infra en informatievoorziening gerichte organisatieonderdelen hun krachten zodat er buiten nóg beter kan worden gepresteerd.

Managers: lerend in het werk

Managers hebben een voortrekkersrol in de organisatieontwikkeling van Rijkswaterstaat. Daarom is een leiderschapsontwikkelingstraject opgezet. We vinden het belangrijk dat medewerkers de opgave voor de buitenwereld vooropstellen in hun denken en handelen, dat ze een heldere, begrijpelijke sturing ervaren en dat ze optimaal in staat zijn om met hun werk bij te dragen aan de behoeften van de samenleving. Managers spelen hierbij een belangrijke rol. Zij hebben hieraan in 2021 ‘lerend in het werk’ gewerkt. Samen zijn ze al gekomen tot een gemeenschappelijke taal en aanpak, gericht op het ‘hoe’ van leren, ontwikkelen, veranderen en communiceren. 

Personeel

Ook in 2021 had de coronapandemie veel impact op het werk en het welzijn van de medewerkers van Rijkswaterstaat. Toch ging ons operationele werk aan de wegen, de vaarwegen en de oppervlaktewateren gewoon door. De dienstverlening bleef op niveau en op het gebied van aanleg, vervanging en renovatie is de productie zelfs toegenomen.

De meeste niet-operationele medewerkers werkten in 2021, net als in het jaar ervoor, vooral thuis. Rijkswaterstaat heeft zich ingezet om hen fysiek én mentaal gezond te houden en thuiswerken maximaal te ondersteunen. Tegelijkertijd hebben we de eerste stappen gezet naar de invoering van ‘hybride werken’: een werkbare balans tussen deels thuis en deels op kantoor werken. We richten ons op experimenten en op een doordachte, zorgvuldige invoering. We zijn hiermee in 2021 gestart, in goed overleg met medewerkers en medezeggenschap.

Veilig werken

Veilig werken heeft bij Rijkswaterstaat topprioriteit. Zowel voor de eigen medewerkers als voor de medewerkers van bedrijven die in onze opdracht werken. In 2021 is verder gewerkt aan het verbeteren van onze veiligheidscultuur. Onderzoek wijst uit dat die cultuur zich goed ontwikkelt naar een proactieve cultuur. Daarin zijn medewerkers continu alert op het voorkomen van risico’s en gevaarlijke situaties.

Nieuw talent

Ondanks de schaarste op de arbeidsmarkt zijn in 2021 de vacatures bij Rijkswaterstaat goed vervuld. Het lukte opnieuw om voldoende talent te laten doorstromen of van buiten aan te trekken. In 2021 werden 1.569 vacatures in procedure genomen en 1.384 vacatures vervuld. Ter vergelijking: in 2020 werden 1.676 vacatures vervuld. Zelfs de instroom van nieuwe medewerkers in lastig vervulbare technische functies verloopt goed. Rijkswaterstaat blijft ook een aantrekkelijke werkgever. Zo stonden we op de 5^e plaats in de Top 10 beste werkgevers, volgens onderzoek van bureau Intelligence Group.

Diversiteit en inclusie

In 2021 hebben we ook flink geïnvesteerd in een gevarieerder personeelsbestand. Diversiteit en inclusie kreeg binnen Rijkswaterstaat een stevige impuls. Het aandeel medewerkers met een afstand tot de arbeidsmarkt en het aantal jonge medewerkers is gestegen. Eind 2021 werkten ruim 200 collega’s via de Banenafspraak bij Rijkswaterstaat en was het aandeel jong 18,5%.

Daarnaast is actief ingezet op het vergroten van de culturele diversiteit van het medewerkersbestand van Rijkswaterstaat. Eind 2021 lag het percentage medewerkers met een niet-westerse achtergrond op 8%. Het is onze ambitie om in 2024 op 11% uit te komen.