Wie bouwt en onderhoudt de rijksinfrastructuur? Het rijk. Of nou ja, Rijkswaterstaat. Hoewel, ook dáár zit een wereld achter. Een wereld van aannemers, adviesbureaus en leveranciers. Het aanleggen beheren en onderhouden van onze bruggen, sluizen en wegen lukt niet zonder de hulp van het bedrijfsleven. In 2020 werkte Rijkswaterstaat mét marktpartijen aan een vitalere infrasector. Bart Smolders, directievoorzitter bij Heijmans Infra, dacht mee.
‘Ik ben de bouw ingegaan omdat ik de sector gezond wil maken. Met mensen die optimaal samenwerken. Daar sluit deze ambitie van Rijkswaterstaat mooi bij aan. Zorgen dat het ministerie, Rijkswaterstaat, ingenieursbureaus en aannemers zoals wij sámen werken aan onze infrastructuur.
Want wat een prachtige infrastructuur hebben we hier in Nederland. We staan in de top 3 van de wereld. Ik vaar veel in Zeeland. Als ik dan aan het roer sta en uitkijk over het water, als ik even naar boven kijk als ik onder een brug vaar, of een blik opzij werp naar het land, ben ik trots. Trots op hoe wij als Nederland het water bedwongen hebben. En hoe we natuur en recreatie daarmee in balans gebracht hebben. Of wij dan de aannemende partij voor dat specifieke gebied waren of een van onze concurrenten, maakt mij op zo’n moment niks uit. We zijn onderdeel van de sector die ervoor zorgt dat ruim 17 miljoen Nederlanders droge voeten houden, van A naar B kunnen reizen en een fijne leefomgeving hebben.
Daar dragen we ook samen de verantwoordelijkheid voor. Om dat goed te doen, is het belangrijk dat je niet over elkaar praat, maar mét elkaar. Dat je elkaars dilemma’s en beweegredenen kent. Daarom vind ik het heel goed dat Rijkswaterstaat het initiatief heeft genomen voor een transitie naar een vitale infrasector. De deuren heeft geopend. En op marktdagen en afstemmomenten, in taskforces en werkgroepen met de markt in gesprek is gegaan over hoe het beter kan. Beter voor Nederland.
'Door de gamechangers technologie en duurzaamheid is als sector samen optrekken belangrijker dan ooit.’
Met elkaar voor Nederland
Hoewel we allemaal in dit vak zitten om Nederland beter te maken, hebben infraprojecten ook altijd risico’s. Zoals kostbare vertraging oplopen omdat het niet lukt een vergunning te krijgen. Elke partij kan vooraf vanuit zijn eigen positie redeneren en zorgen dat hij zo min mogelijk risico’s hoeft te dragen. Rijkswaterstaat zodat ze bij de besteding van ons belastinggeld niet voor verrassingen komen te staan, en wij zodat ons bedrijf gezond en rendabel genoeg blijft om het werk te kunnen blijven doen. Deze transitie zorgt ervoor dat de focus niet ligt op risico’s afstoten, maar op ze samen verkleinen en op de meest logische manier verdelen. Door onze kennis te bundelen.
Rijkswaterstaat brengt een groot bouwproject aan de A27 nu bijvoorbeeld volgens de zogenaamde ‘tweefasenaanpak’ op de markt. Een van de voordelen daarvan is dat de financiële risico’s die je bij zo’n project kunt lopen pas verdeeld en beprijsd worden als ze sámen beheerst zijn. Het toepassen van die methode in deze en 3 andere projecten is een voorbeeld van hoe Rijkswaterstaat naar de markt luistert.
Door de gamechangers technologie en duurzaamheid is als sector samen optrekken nu trouwens belangrijker dan ooit. Doelstellingen op dat gebied maken werken aan de infrastructuur namelijk steeds complexer. Omdat innoveren onzekerheden met zich meebrengt, heeft onze sector meer vertrouwen en lef nodig. Dat vraagt echt om een transitie. Voor zowel Rijkswaterstaat als de marktpartijen.
Meteen in de praktijk
De inspanningen werpen hun vruchten af. Het blijft niet bij praten, we zien concrete toepassingen in de praktijk. Er zijn 2 dingen die ik nog wil. Dat we deze transitie ook gaan gebruiken voor het verbeteren van de veiligheid van onze medewerkers die bijvoorbeeld op een afgesloten snelwegstrook werken, hopend dat weggebruikers de rode kruisen niet negeren. En dat we doorpakken. Voor een vitale infrasector rijden we al in de goede richting, alle voorwaarden zijn aanwezig. Nu moet het gas erop.’
Transitie naar een vitale infrasector
Bij het veilig, bereikbaar en leefbaar houden van Nederland wil Rijkswaterstaat toegroeien naar een klimaatneutrale en circulaire uitvoering van projecten en maximaal gebruikmaken van de snelle ontwikkelingen op het gebied van digitalisering. In 2019 hebben we samen met McKinsey & Company onderzocht of we die taak samen met de markt ook in de toekomst succesvol kunnen vervullen. De conclusie: om dit te realiseren is een brede transitie nodig in de sector. Dat was de aanleiding voor het plan van aanpak 'Op weg naar een vitale infrasector' uit 2020. Daarin staat hoe Rijkwaterstaat, marktpartijen en andere betrokkenen samen de komende jaren werken aan een infrasector die duurzaam, innovatief en financieel gezond is, en met beheerste risico’s.
