Vervoer over het water is een milieuvriendelijke manier om het verkeer over de weg en het spoor te ontlasten. Bovendien draagt het bij aan onze transporteconomie. Om de mogelijkheden van het water optimaal te benutten, werkt Rijkswaterstaat aan vaarwegen die in topconditie zijn en waarover je vlot en veilig kunt varen.
Steeds grotere schepen vervoeren steeds meer goederen over het water. Een groot modern binnenvaartschip vervoert tegenwoordig evenveel vracht als honderden vrachtauto’s. De komende decennia zal het aantal goederen dat via wereldhaven Rotterdam naar het Europese achterland wordt getransporteerd nog flink groeien. Om die vervoersstroom ruim baan te geven, investeerde Rijkswaterstaat ook in 2020 in de kwaliteit en de capaciteit van het hoofdvaarwegennet.
Beheer en onderhoud
Een vlot en veilig gebruik van het hoofdvaarwegennet vraagt om goed onderhouden vaarwegen, sluizen, stuwen en bruggen. Maar een fors deel hiervan is in de eerste helft van de vorige eeuw gemaakt en nadert het einde van de levensduur. Rijkswaterstaat was in 2020 dan ook volop bezig met het vervangen en renoveren van de bruggen, sluizen en stuwen van het hoofdvaarwegennet.
Stuwen weer als nieuw
Zo hebben we in 2020 de renovatie van de 3 stuwen in de Nederrijn en Lek afgerond. Deze ruim 60 jaar oude monumentale stuwen houden het water van de Nederrijn, Lek en IJssel voortdurend op een veilig en bevaarbaar peil. De renovatie was complex, omdat de stuwen tijdens de werkzaamheden betrouwbaar moesten blijven functioneren.
Een vlot en veilig gebruik van het vaarwegennet vraagt om goed onderhouden vaarwegen, sluizen, stuwen en bruggen
Een extra ruime sluis
In 2020 is de nieuwe, 2e sluiskolk van het monumentale sluiscomplex bij Eefde in gebruik genomen. Deze nieuwe sluis biedt ruimte aan grotere en zwaarder beladen binnenvaartschepen, die door de uitbreiding van het sluizencomplex nu ook de havens in Hengelo, Enschede en Almelo sneller kunnen bereiken.
Werk in uitvoering
In IJmuiden werkten we in heel 2020 door aan de nieuwe zeesluis. Die gaat de havens en bedrijven langs het Noordzeekanaal beter bereikbaar maken voor steeds grotere en bredere schepen. Rijkswaterstaat verwacht de werkzaamheden in 2022 af te ronden. Sinds november 2017 bouwen we ook aan een nieuwe sluis in Terneuzen. Naar verwachting varen in 2022 de eerste schepen via Terneuzen naar Parijs. Tot 2023 werken we ook nog door aan het verruimen van de Twentekanalen en het Wilhelminakanaal bij Tilburg.
Vlot en veilig varen
Vanuit 10 verkeersposten en tientallen bediencentrales leidt Rijkswaterstaat het scheepvaartverkeer in goede banen. Ons doel is binnenvaartschepen vlot en veilig te laten doorvaren. Met een doordachte bediening en goede informatie begeleiden we schippers over de landsgrenzen heen, met een zo kort mogelijke wachttijd bij sluizen en bruggen. Dat noemen we corridorgericht bedienen en begeleiden.
Bediening op afstand
Op steeds meer plekken stapt Rijkswaterstaat over op centrale bediening van bruggen en sluizen vanuit verkeerscentrales. In het gerenoveerde stuwcomplex in Amerongen is in 2020 bijvoorbeeld een nieuwe bediencentrale geopend. Vanuit daar worden de 3 stuwen in de Nederrijn en Lek centraal en op afstand bediend. Camera’s zorgen voor een goed zicht op de sluizen en stuwen. Daardoor kunnen stuwen continu worden bediend en kunnen schepen dag en nacht door de sluis varen.
In de zomermaanden zitten recreatie en binnenvaart nogal eens letterlijk in elkaars vaarwater
Smart mobility
In de zomermaanden zitten recreatieschippers en binnenvaartschippers nogal eens letterlijk in elkaars vaarwater. Daarmee dreigen gevaarlijke situaties op de waterwegen. Om ongelukken te voorkomen, houdt Rijkswaterstaat toezicht op het water. En niet alleen door te patrouilleren en te handhaven. Sinds november 2020 experimenteren Rijkswaterstaat en hulpdiensten met drones boven de rivier de Waal, tussen Tiel en Nijmegen. In geval van nood – denk aan aanvaringen, drenkelingen, brand aan boord van een schip of afgevallen ladingen – brengen ze de situatie met beelden vanuit de lucht direct in kaart. Zo kunnen hulpdiensten razendsnel handelen.
Extra ogen
Van de ongelukken met schepen wordt 70 tot 80% door menselijke fouten veroorzaakt. Daarom zoekt Rijkswaterstaat nieuwe oplossingen om varen veiliger te maken. In 2020 deden we op het IJ in Amsterdam een proef met sensoren, slimme camera’s en drones om het scheepvaartverkeer in de gaten te houden. Daarmee kunnen we, samen met andere vaarwegbeheerders rond het IJ, de (verwachte) drukte inschatten en het verkeer op het water veilig naar zijn bestemming leiden.
Duurzamer en efficiënter
Rijkswaterstaat is continu bezig om zijn schepen efficiënter, veiliger en duurzamer te maken. In 2020 hebben we 3 multifunctionele en energiezuinige schepen in gebruik genomen. Elk schip combineert diverse functies die voorheen door meerdere schepen werden uitgevoerd. Denk aan vaarwegmarkering en het meten van de waterkwaliteit.
