Belangrijkste 3 speerpunten
2025 wordt een jaar vol bodemambities. De herijking van bodemregelgeving krijgt onze absolute prioriteit. Dit project van het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat (IenW) buigt zich gedurende drie jaar over verbeteringen en (fundamentele) herzieningen in het bodem-, grondstromen- en bouwstoffenbeleid. We zetten in op toekomstbestendige regels, met een goede balans tussen beschermen en benutten van de bodem voor maatschappelijke opgaven, met oog voor de uitvoering en maatschappelijk draagvlak.
Bovendien komen er vanuit de beleidsontwikkeling diverse bodemprogramma’s en -projecten in uitvoering. Zoals de programma’s ‘Bodem en Ondergrond’ en ‘Water en Bodem sturend’. Meer hierover leest u in de Voortgangsbrief die in november 2024 naar de Tweede Kamer is gestuurd.
Het Actieplan Diepe Plassen en Actieplan PFAS met bijbehorende acties zetten we door, onder andere in samenwerking met VNO-NCW. Aanvullend starten we een nieuw Kennis- en Innovatieprogramma PFAS in bodem en water op.
We blijven de bestuurlijke afspraken Bodem en Ondergrond 2023-2030 tussen het Ministerie IenW en de koepels VNG, IPO en UvW ondersteunen. We voeren de secretariële ondersteuning en acties die hieruit volgen.
Vanaf 1 juli 2025 is milieukwaliteit een nieuw en verplicht onderdeel in de Basisregistratie Ondergrond (BRO). We coördineren de implementatie daarvan binnen Rijkswaterstaat, en organiseren dat er één centraal bodeminformatiesysteem komt. We adviseren Rijkswaterstaat over bodem-, grondwater- en/of bouwstoffenvraagstukken. Ook onze bijdrage aan het focuspunt klimaatadaptie binnen Rijkswaterstaat zetten we voort.
De lopende onderzoeken vanuit het Kenniscentrum Ontplofbare Oorlogsresten (KOO) leveren we in 2025 op. Gedurende 2025 dragen we het beheer van de website, wegwijzer en helpdesk over aan opdrachtgever Ministerie van BZK.
Er is veel dynamiek en werk te verzetten dus, maar daar staan we voor gesteld. Beide bodemafdelingen zijn in 2024 heringedeeld, versterkt met 1 extra afdelingshoofd en versterkt met 6 nieuwe medewerkers. In 2025 zal nog 1 extra medewerker geworven worden, terwijl de uitstroom (naar verwachting) gering is.
Onze capaciteit voor kennisoverdracht blijven we integraal aanbieden via het Informatiepunt Leefomgeving in nauwe samenwerking met decentrale overheden via decentrale werkstructuren van onder andere de Gemeentelijke Werkgroep Bodem (WEB) en het provinciale bodemoverleg (BOOG). Ook met brancheorganisaties van zowel het adviserende als uitvoerende bedrijfsleven hebben we structureel kennisoverdracht en overleg. De voormalige websites van Bodem+, Helpdesk Water en InfoMil zijn inmiddels volledig geïntegreerd in deze IPLO-website. Volop werk in uitvoering dus!
Onze speerpunten in 2025
1 Herijking bodemregelgeving
Het Ministerie van IenW is het project Herijking bodemregelgeving gestart. Beleidsondersteuning van dit project heeft onze topprioriteit. Doel van dit project is om te komen tot een solide toekomstbestendige bodemregelgeving, waarin bodem en (grond)water beschermd zijn, maar waar tevens een goede balans tussen beschermen en benutten wordt bereikt. De keuzes die nu gemaakt worden ten aanzien van de beleidsuitgangspunten van het stelsel, zijn bepalend voor de komende jaren. Het project kent een doorlooptijd tot en met 2026.
2 Iedere schop in de grond klimaatbestendig:
In 2025 blijven we het Deltaprogramma Ruimtelijke adaptatie ondersteunen en maken we als onderdeel van andere programma’s zoals voor Water Bodem Sturend en Bodem, Ondergrond en Grondwater noodzakelijke verbindingen voor doorwerking in de fysieke leefomgeving. Zoals met de uitvoering van de Impulsregeling Klimaatadaptatie en de Impulsregeling Agrarisch Waterbeheer, waarmee respectievelijk 600 en 21 miljoen Euro beschikbaar is gesteld voor de uitvoeringspraktijk.
Gericht op onze eigen uitvoeringsorganisatie Rijkswaterstaat dragen we bij aan de uitwerking van ons Rijkswaterstaat Focuspunt klimaatadaptatie, om de eigen netwerken klimaatbestendig(er) te maken en hierbij uitwerking te geven aan “Water en Bodem sturend” als het nieuwe normaal. Overzee zijn we actief met ondersteuning aan de Klimaatagenda van Caribisch Nederland.
3 Milieu(bodem)kwaliteit in de Basisregistratie Ondergrond
Vanaf 1 juli 2025 is milieukwaliteit landbodem een nieuw en verplicht onderdeel in de Basisregistratie Ondergrond. Tijdige en adequate implementatie daarvan binnen Rijkswaterstaat is een speerpunt voor dit jaar. We coördineren de implementatie daarvan binnen Rijkswaterstaat, zoals het aanpassen van bestaande kaders en processen en het inregelen van de governance. We organiseren ook dat er één centraal bodeminformatiesysteem komt waarin zowel de data als ook de informatie over milieukwaliteit landbodem als waterbodem centraal zal worden opgeslagen. Vanuit dit bodeminformatiesysteem zal de data over de landbodem worden door geleverd aan de BRO.
Samen werken, samen sterker
Drie duidelijke speerpunten, naast legio andere reguliere taken, die onze ervaren en professionele adviseurs in 2025 met vertrouwen aanpakken. Dat doen we in nauwe samenwerking met onze opdrachtgevers en de kennisinstituten.
We werken onder andere intensief samen met Deltares, het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM), de Inspectie Leefomgeving & Transport (ILenT), het KNMI, het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL), Nederlandse organisatie voor toegepast-natuurwetenschappelijk onderzoek (TNO), de Stichting Infrastructuur Kwaliteitsborging Bodembeheer (SIKB) en onze partners in het Expertisenetwerk Bodem en Ondergrond. En last but not least de interne samenwerking met (regionale) diensten en directies binnen Rijkswaterstaat zelf.
Rijkswaterstaat afdeling bodem en ondergrond in cijfers
Het werk wordt uitgevoerd met eigen ambtenaren van Rijkswaterstaat, onder leiding van twee afdelingshoofden. Momenteel worden tevens 3 stagiaires en 1 programmaondersteuner uit de Baanafspraken ingezet. Extra capaciteit (als flexibele schil) kopen we in via ons raamcontract voor ingenieursdiensten met commerciële adviesbureaus. Dit raamcontract is in 2022 opnieuw aanbesteed en gegund voor maximaal vier jaar. De samenwerkingsovereenkomst met SIKB is in 2022 eveneens verlengd met vier jaar.
Bovenstaand schema visualiseert de belangrijkste werkpakketten waar afdeling Bodem en Ondergrond in 2024 aan werkt. Een deel van onze capaciteit (en kennis) zetten we in op andere programma’s en voor Rijkswaterstaat-opgaven via andere afdelingen van Rijkswaterstaat. In 2024 is dat ongeveer 8 fte (23%). We dragen o.a. bij aan de programma’s Deltaprogramma spoor Ruimtelijke Adaptatie en aan het landelijke Informatiepunt Leefomgeving.
Het werk wordt uitgevoerd met eigen ambtenaren van Rijkswaterstaat. Momenteel worden tevens 1 trainee en 1 stagiaire ingezet. Extra capaciteit (als flexibele schil) kopen we in via ons raamcontract voor ingenieursdiensten met commerciële adviesbureaus. Dit raamcontract is in 2022 opnieuw aanbesteed en gegund voor maximaal vier jaar. De samenwerkingsovereenkomst met SIKB is in 2022 eveneens verlengd met vier jaar.
