Na een kwartier varen vanaf Lelystad doemen in de verte, midden in het Markermeer, lage, langgerekte zandvlaktes op. 7 onbewoonde eilanden in een zee van blauw: Marker Wadden. Een geliefde trekpleister voor mens en dier waar 7 jaar geleden nog geen spoor van te bekennen was. Projectdirecteur Roel Posthoorn en assetmanager Ben Viveen stonden vanuit Natuurmonumenten en Rijkswaterstaat aan de wieg van de creatie van het natuurgebied Marker Wadden.
‘Een 1.300 ha groot natuurgebied uit het water laten verrijzen is een gigantische klus’
‘We hebben wat gaten gegraven en bulten gemaakt’, omschrijft Roel de creatie van Marker Wadden. Hij lacht erbij, want hoe simpel het concept ook klinkt, een 1.300 ha groot natuurgebied uit het water laten verrijzen is een gigantische klus. Rijkswaterstaat en Natuurmonumenten werkten er samen met aannemer Boskalis de afgelopen 7 jaar aan. En in 2022 rondden we het fysieke werk aan de aanleg af.
Het resultaat? Een ecologische hotspot. Steeds als Roel het strand op stapt, raakt hij opnieuw onder de indruk van de weidsheid van het gebied. ‘Het geluid van de wind en rollende golven. Niks op de horizon’, mijmert hij. ‘Het is on-Nederlands open’, vult Ben aan. ‘Geen woningen, geen autogeluiden, alleen natuur.’ Roel: ‘En dat terwijl het qua natuur eigenlijk juist uiterst Nederlands is.’
‘We hebben de natuur hier grotendeels haar eigen gang laten gaan’, verklaart Ben. ‘Wij hebben de ondergrond alleen laag voor laag opgehoogd met klei, zand en slib uit het Markermeer en de omgeving tot de eilanden boven het water uitkwamen. De natuur deed de rest.’
‘We zien vogels die we in Nederland in geen 30 jaar meer gezien hadden’
Met de veerboot kunnen mensen het grootste eiland nu bezoeken. Voor een dagje wandelen of strand, of zelfs een weekend of midweek in 1 van de 4 eilandhuisjes. Maar wonen kun je er niet. De beoogde begunstigde van Marker Wadden is dan ook niet de mens, maar de natuur.
Marker Wadden is namelijk aangelegd om de achteruitgang van het lokale ecosysteem te keren en de natuurwaarden in het Natura 2000-gebied te versterken. En dat is gelukt, vertelt Ben. ‘Er zijn steeds meer dieren en planten te vinden in het gebied. Door het grote aanbod aan vis en insecten en de aanwezige rust- en broedplaatsen zien we er vogels die we in Nederland in geen 30 jaar meer gezien hadden.’
Marker Wadden is inmiddels hét bewijs dat natuur en recreatie voor de mens goed kunnen samengaan. Wandelaars, natuurliefhebbers en vogelaars halen hun hart op aan de trekvogels die vanuit het hoge noorden komen overwinteren of in het voorjaar terugkeren uit Afrika. ‘Ook het visdiefje is hier in grote aantallen te zien’, vertelt Roel. ‘Van dichtbij ook. Je ziet ze soms met een klein visje in hun snavel wegvliegen naar hun jong. Als je goed oplet, vind je altijd wel een baardmannetje in het riet. En hoewel ze hier niet broeden, komt elke dag wel een zeearend langs.’
De mooiste tijd om Marker Wadden te bezoeken is, als je het Ben vraagt, in de bloemrijke lente. ‘Het is dan een drukte van jewelste met vrolijk zingende vogels. En de kleuren zijn fantastisch.’ Roel tipt juist een stormachtige dag. ‘Windkracht 5 of 6, als de boot nog net vaart. Dan hoor je de golven bulderen en ben je overgeleverd aan de elementen. Spectaculair.’
Het gebied heeft dus voor ieder wat wils. Maar wat je er bovenal vindt, is rust, geven de mannen aan. Roel: ‘Zelfs als het strand op de drukste, zonnigste weekenddag vol spelende kinderen zit, is het stil. Dat doet deze plek met je.’
Wil je weten hoe het er daar uitziet als je er rondloopt? Bekijk de Marker Wadden film waar Ben en Roel je meenemen naar 1 van de eilanden.
Herstel van ecosysteem
Om de natuur- en waterkwaliteit van het Markermeer te bevorderen legden we van 2016 tot 2022 samen met Natuurmonumenten en kennis- en marktpartijen het natuurgebied Marker Wadden aan. Onderzoeken laten zien dat Marker Wadden nu al bijdraagt aan het herstel van het ecosysteem in het Markermeer en dat dit ook doorwerkt in andere gebieden. Het water rondom de natuureilanden wordt helderder en boven én onder water komt steeds meer leven. Er zijn steeds meer dieren en planten te vinden. Waaronder zeldzame soorten, zoals de ijseend, de dwergmeeuw en de kwartelkoning.
We boden in dit project ruimte voor vernieuwende aanpakken en innovaties, zoals bouwen met slib. Daardoor deden we veel kennis op. De resultaten uit ons kennis- en innovatieprogramma deelden we in 2022 op een internationaal symposium. Zo zorgen we dat ook andere partijen kunnen leren van onze ervaringen. Samen werken we aan een mooier Nederland.
