Informatietechnologie en datavoorzieningen worden steeds belangrijker in ons dagelijkse leven. We benutten ze waar dat kan om ons werk sneller, efficiënter, veiliger, duurzamer én gebruikersvriendelijker te kunnen doen.
Sensoren zijn onze ogen, oren en ‘voelsprieten’
De ontwikkelingen op het gebied van informatietechnologie en data gaan razendsnel. Ook op het werkterrein van Rijkswaterstaat. Zo worden onze wegen slimmer door draadloze communicatie tussen voertuigen, systemen langs de weg en slimme camera’s boven de weg. Steeds meer sluizen, bruggen en tunnels wisselen al onderling informatie uit. Dat geeft ons niet alleen een beter overzicht van de situatie op de weg en het water, het helpt ons ook om de verkeer- en de waterstromen beter in goede banen te leiden. Sensoren zijn daarbij onze ogen, oren en ‘voelsprieten’. Ze waarschuwen als wegen glad worden of als bruggen of sluizen onderhoud nodig hebben.
Aanpak kwetsbare systemen
Onze bruggen, sluizen, tunnels en spitsstroken kampen soms met storingen. We willen die storingsgevoeligheid terugdringen met sensoren, data en nieuwe technieken. In 2022 hebben we de eerste ‘dashboards’ opgeleverd voor ‘datagedreven assetmanagement’. Die dashboards geven een overzicht van de onderhoudstoestand van onze bruggen, tunnels en viaducten. Op basis daarvan kunnen we noodzakelijk onderhoud optimaal inplannen. Dat voorkomt niet alleen storingen en onaangename verrassingen voor weg- en watergebruikers, het is ook goedkoper en duurzamer.
Sensoren
Door hitte kan het staal van bruggen in de zomer uitzetten, waardoor bruggen niet goed meer open en dicht kunnen. In de periode 2020-2022 hebben we op diverse stalen bruggen sensoren aangebracht. Het gaat hierbij om de Spijkenisserbrug, Brug over de Noord, Verkeersbrug Dordrecht, Haringvlietbrug, Papendrechtsebrug, Wantijbrug en Merwedebrug. De sensoren in deze bruggen geven informatie over de temperatuur op vitale plekken van de brug. Op basis van die data kunnen we bijvoorbeeld een koelplan instellen. De beschikbare data helpen ook om efficiënter en goedkoper te werken, en hinder voor de omgeving te beperken.
Betrouwbaarder, onderhouds-vriendelijker én meer hackersproof
Bouwblok
Aan het terugdringen van kwetsbaarheden werken we ook op een andere manier. In de Wantijbrug hebben we een ‘gestandaardiseerd 3B-bouwblok’ verwerkt: een apparatuurkast met moderne, gestandaardiseerde hardware en software. Hiermee maken we het technische hart van de brug betrouwbaarder, onderhoudsvriendelijker én meer hackersproof. Ook de Heinenoordtunnel, die momenteel wordt gerenoveerd, krijgt zo’n 3B-bouwblok.
Stemgestuurde reisinformatie
Goede reis- en routeinformatie is belangrijk voor een vlotte, veilige, hindervrije doorstroming op de weg. In april startte een proef van een halfjaar om stemgestuurde incidentinformatie te verspreiden via de navigatieapp Flitsmeister. Vanuit het Verkeerscentrum Nederland van Rijkswaterstaat in Utrecht informeren we weggebruikers als een weg volledig is afgesloten. Door een ongeval, bijvoorbeeld. Weggebruikers die al stilstaan achter een ongeval krijgen informatie over wat er aan de hand is. Weggebruikers die nog een andere route kunnen nemen, stimuleren we om dat te doen. De eerste bevindingen van de proef zijn veelbelovend. Bij een afsluiting bij Schiphol ontvingen 500 gebruikers het bericht. Lees hier meer over een vlotte en veilige doorstroming op de weg.
Waarschuwing voor zwaailichten
We werkten in 2022 samen met bedrijven aan een Safety Priority Services. Dat systeem zorgt ervoor dat je auto of navigatiesysteem je als bestuurder waarschuwt als een voertuig met zwaailicht en sirene je kant op komt. Dat kan een ambulance, politieauto, brandweerwagen, maar ook een auto met weginspecteur zijn. Bestuurders ontvangen via hun app of auto ook waarschuwingen bij mogelijke gevaarlijke situaties, zoals wegwerkzaamheden, het naderen van files, spookrijders, verkeersongelukken, obstakels op de weg, een glad wegdek of een afgesloten rijstrook.
Pilot rijadvies A4 bij Leiden
De doorstroming van het verkeer verbetert als automobilisten via hun navigatieapp hulp krijgen bij het kiezen van de meest geschikte rijstrook. Samen met partners en Flitsmeister werken we daaraan in de pilot ‘Rijadvies A4 Leiden’. Het doel is om het aantal plotselinge, krachtige rembewegingen, die vaak ontstaan bij het wisselen van rijstrook, af te laten nemen en daarmee het ontstaan van files. Als de pilot een succes blijkt, kunnen we deze maatregel breder inzetten bij hoofd- en parallelrijbanen door heel Nederland.
Duizenden auto’s van Mercedes-Benz gaan geanonimiseerde informatie doorspelen
Veiliger door slimme auto’s
Met de sensoren die bestuurders helpen om comfortabel en veilig te rijden, kunnen wij zelf de kwaliteit van de weg in de gaten houden. Is het glad? Zijn verkeersborden en de belijning nog goed zichtbaar? Is het wegdek beschadigd? Rijden auto’s ergens vaak over een doorgetrokken streep omdat de bocht daar te scherp is? Duizenden auto’s van Mercedes-Benz die op de weg rijden gaan dit soort geanonimiseerde informatie doorspelen aan Nederlandse wegbeheerders. Dit leertraject ‘Road Monitor’ zijn we in 2022 samen met Mercedes-Benz gestart. Eind 2023 evalueren we de meerwaarde.
Natuurdata
Natuurdata zijn voor ons onmisbaar bij het in kaart brengen van de toestand van de natuur en het bepalen van het effect van beheer, aanlegprojecten en herstelmaatregelen. We beseften dat de data die wij samen met Sovon Vogelonderzoek en Wageningen Marine Research verzamelen, voor veel meer mensen interessant is. Daarom kan sinds het najaar van 2022 iedereen de gegevens uit de landelijke meetnetten over vogels, vissen, bodemdieren en waterplanten van de meeste rijkswateren inzien en downloaden. Op de website waterinfo-extra.rws.nl kun je via een viewer relevante meetpunten en soorten gegevens aanklikken.
Vlotte vaarroutes
Binnenvaartschippers hoeven niet langer tientallen nationale websites te raadplegen om hun internationale reis door Europa te plannen. Sinds 2022 kunnen zij op 1 plek terecht voor actuele en betrouwbare informatie. European River Information Services (EuRIS) is het eerste gezamenlijke, Europese informatieplatform voor Europese vaarweggebruikers. De schipper ziet nu direct wat de beste route is en of er onderweg bijzonderheden zijn. Op het platform staan alle scheepvaartberichten voor heel Europa over stremmingen of aangepaste bedientijden bij sluizen of bruggen. Op de kaart kun je verschillende vaarroutes bekijken inclusief informatie over terminals, sluizen, bedientijden, ligplaatsen, waar het druk is en of de brug openstaat.
