Werken aan een veilig, leefbaar en bereikbaar Nederland. Dat doet Rijkswaterstaat niet alleen, maar samen met het bedrijfsleven, kennisinstituten en andere overheidsorganisaties. Samen staan we de komende jaren voor een aantal grote en complexe opgaven. Om die succesvol uit te voeren, hebben we elkaar nodig. The future starts now! Daarover ging de Marktdag op 26 september in het Lef Future Center. In deze editie van Rijkswaterstaat & staan we daar uitgebreid bij stil.
Nieuwe werkwijze
Onlangs zijn we begonnen aan de grootste onderhoudsopgave in de geschiedenis; de komende jaren hebben minstens 100 bruggen, tunnels, sluizen en stuwen een grondige opknapbeurt nodig, met een totale omvang van circa € 1,5 miljard. De eerste bruggen in Zuid-Holland zijn inmiddels onder handen genomen. Oók staan we aan de vooravond van de grootste dijkversterkingsopgave ooit. Meer dan 1.100 kilometer aan dijken en 265 sluizen en gemalen worden aangepakt, verspreid over 300 projecten in heel Nederland. De omvang van deze opgave, maar vooral de nieuwe werkwijze die dit van ons vraagt, was onderwerp van gesprek tijdens de workshop over Vervanging en Renovatie op de Marktdag. Hoe zorgen we ervoor dat we deze werkzaamheden met minder hinder, tegen een eerlijke prijs én op duurzame wijze realiseren?
Gevolgen van de Omgevingswet
Ook de innovatieopgave wordt steeds belangrijker. Zo wil Rijkswaterstaat technologische ontwikkelingen, zoals sensoring, big data en nieuwe materialen, optimaal inzetten bij de doorontwikkeling van slimme mobiliteit en verkeersmanagement. Beide opgaven vinden plaats binnen de context van klimaatverandering en ambitieuze klimaatdoelen, toenemende filedruk, het groeiende tekort aan technisch personeel en de inwerkingtreding van de Omgevingswet op 1 januari 2021. Die wet vraagt van de overheid een participatieve aanpak, waarbij zij samen met (maatschappelijke) partners invulling geeft aan opgaven in de leefomgeving. Leendert de Bruin vertelt in dit magazine wat de komst van de Omgevingswet betekent voor Rijkswaterstaat en de samenwerking met de markt.
'Met de Marktvisie in de hand kunnen we met elkaar het goede gesprek voeren’
Gigantische opgave
Het is vooral de combinatie van al deze elementen – veeleisende opgaven, binnen een sterk veranderende context – die het werk de komende jaren groot, urgent en ingewikkeld maakt. Een uitdaging die Rijkswaterstaat alleen het hoofd kan bieden door anders, intensiever én innovatiever samen te gaan werken met alle betrokken partijen. ‘We staan voor een gigantische opgave en worstelen nog met vele vragen’, zei Michèle Blom, directeur-generaal Rijkswaterstaat tijdens de Marktdag. ‘Duidelijk is wel dat we het in ons eentje niet gaan redden. Samen moeten we het anders gaan doen.’
Precies hiervoor is de Marktvisie in het leven geroepen, aldus Jean Luc Beguin, hoofdingenieur-directeur GPO (Grote Projecten en Onderhoud) in Rijkswaterstaat &: ‘De basis van de Marktvisie is zakelijk en respectvol samenwerken vanuit een gezamenlijke opgave met vakmanschap en trots. Met de Marktvisie als vertrekpunt kunnen we met elkaar het goede gesprek voeren.’
‘We staan voor een gigantische opgave en worstelen nog met vele vragen’
Marktvisie als katalysator
Rijkswaterstaat heeft de afgelopen jaren belangrijke stappen in die richting gezet. ‘De Marktvisie werkt als katalysator, en er zijn inmiddels goede voorbeelden’, aldus Jean Luc Beguin. 10 van deze voorbeeldprojecten zijn uitgewerkt tot inspirerende praktijkverhalen, verteld door Rijkswaterstaters én de partners waar zij mee samenwerken. Verhalen die duidelijk maken welke grote stappen al zijn gezet en welke stappen we de komende periode – samen met de markt – nog moeten zetten.
De verhalen maken ook duidelijk dat het bij het toepassen van de leidende principes van de Marktvisie om hele praktische zaken gaat. Om (het zoeken naar) nieuwe contractvormen, uit de eigen comfortzone stappen, samen met de markt vorm geven aan innovatie, op een open en transparante manier over kosten en budget praten, oog hebben voor elkaars belangen en risico’s, elkaars expertise op waarde schatten, aangeven waar de pijn zit, werken vanuit vertrouwen. Het toepassen van de leidende principes gaat met vallen en opstaan. Maar leren van fouten, en daar open over communiceren, hoort óók bij de Marktvisie.
Eén van deze verhalen is opgenomen in dit e-zine. Koos Vrolijk (projectmanager Rijkswaterstaat) en Erwin Beishuizen (projectmanager ENGIE Infra & Mobility) vertellen openhartig over hun samenwerking bij het project Draaibruggen kanaal Gent-Terneuzen. En hoe zij, samen, tot nieuwe vormen van samenwerking komen. Waar alle partijen én het project beter van worden.
Nu beginnen
‘Op de Marktdag heeft Michèle Blom verteld over de grote en urgente opgave om ons land duurzaam, droog en draaiend te houden. Dat kunnen we niet alleen, daarvoor moeten en willen wij samenwerken met de markt, vanuit de principes van de Marktvisie. Maar daar is haast bij, want deze opgaven laten niet op zich wachten. De toekomst begint nu!’, aldus Jean Luc Beguin.
5 leidende principes
Dé afspraak tussen marktpartijen, (semi)overheden en kennisinstituten over hóe we met elkaar samenwerken.
- Human factors: Werk met trots en plezier aan de gezamenlijke maatschappelijke opgave.
- Tenderen als fundament: Leg het fundament voor een goede samenwerking in en voorafgaand aan de aanbesteding.
- EMVI 2.0: Baseer selectie- en gunningcriteria op de juiste kwaliteit tegen een reële prijs.
- Risico’s: Erken elkaars belangen en risico’s en handel daarnaar.
- Prijsvorming: Zorg voor een doelmatige, rendabele en financierbare opgave voor alle betrokkenen.
