Waarom primair doen als het circulair kan?

In het programma trekken Rijkswaterstaat en het Kennisinstituut Duurzaam Verpakken (KIDV) samen op om de vraag naar en het aanbod van gerecycled, huishoudelijk kunststof verpakkingsmateriaal beter op elkaar te laten aansluiten. Want dat is het grote probleem, stelt Pascal Zoetbrood van het KIDV. ‘Er wordt wel kunststof uit huishoudelijk verpakkingsmateriaal gerecycled, maar de toepassingen zijn nog beperkt. Dat komt vooral omdat er vanuit het aanbod wordt gedacht en niet vanuit de vraag. Eigenlijk moet de vraag zijn: wat kunnen we aan nuttige toepassingen bedenken en wat vraagt dat van de recyclingstromen? Als je vanuit de functionaliteit van het product of de verpakking kijkt, kun je vraag en aanbod dichter bij elkaar brengen. Dat kan alleen door dit als partijen in de kunststofketen samen op te pakken, want de keten kent veel schakels.’

Nare geur, eenzijdige kleur

Het programma Kunststofverpakkingsafval als Grondstof rust op 2 grote pijlers en 1 kleinere pijler, vertelt projectleider Gijs Langeveld van Rijkswaterstaat. ‘Bij de 2 grote pijlers gaat het om 12 pilots, waarvan 6 op het gebied van inkoop en 6 op het gebied van innovatie. We zijn nu gestart met het zoeken naar geschikte pilots. De kleinere pijler is een verkennende studie die we hebben gedaan en waarvan de resultaten medio juli bekend worden gemaakt. In deze verkenning hebben we gekeken naar de technische en economische aspecten van kunststofrecycling: hoe ziet de markt eruit? Wie zijn de stakeholders? Belangrijke bevinding uit die verkenning is in ieder geval dat de kunststofrecyclingketen verschillende barrières kent, zoals geur en kleur. Het is ontzettend moeilijk om bij het recyclen van verpakkingen van etenswaar, de geur van eten eruit te krijgen. Daar komt bij dat de kleurmogelijkheden bij recycling sterk beperkt zijn. Eigenlijk heb je gewoon geen keuze. Maar bijvoorbeeld bij terrakleurige bloempotten zijn mensen wel aan een bepaalde kleur gewend. Dat wringt.’

Wereld te winnen

Doel van de pilots, waarvoor de inschrijving op 18 juni openging, is om enerzijds de aanbodkant te verbeteren door tot meer innovatieve recyclingmethoden te komen en om anderzijds de inkoop en toepassing van gerecyclede kunststof te stimuleren. Langeveld: ‘KIDV zorgt als kennisinstituut met een enorme expertise op het gebied van duurzame verpakkingsmaterialen voor de begeleiding van de innovatiepilots. En wij zorgen als Rijkswaterstaat voor de begeleiding van de inkooppilots. Zowel KIDV als Rijkswaterstaat worden daarbij ondersteund door kundige partners. In de pilots willen we tot oplossingen komen die niet alleen slim en financieel haalbaar zijn, maar ook opschaalbaar naar een hoger niveau. En ze moeten impact hebben. Niemand heeft er iets aan als de opbrengsten van een pilot niet breed toepasbaar zijn. Hoe kunnen we het recyclingproces zo inrichten dat je het plastic in deelstromen kunt recyclen en tot mooie nieuwe producten kunt verwerken? Wat voor toepassingen zijn er allemaal mogelijk waarbij gerecyclede kunststof een mooi alternatief is voor primaire kunststof? Hoe kun je dit inpassen in je business? En hoe kun je dit slim inkopen? Er zijn bijvoorbeeld gemeenten die in een gezamenlijk inkooptraject minicontainers van gerecyclede kunststof laten maken. Naar dit soort mogelijkheden gaan we in de pilots op zoek. Als ik bijvoorbeeld kijk naar ons eigen Rijkswaterstaat: in de bouw en infrastructuur kunnen we nog veel meer dan nu het geval is, kunststoftoepassingen van gerecycled materiaal gebruiken. Bij kabels en leidingen bijvoorbeeld valt nog een wereld te winnen.’

Mooie inzichten

Per pilot stelt het programma maximaal € 75.000 beschikbaar. Een onafhankelijke selectiecommissie beoordeelt de aanvragen voor de pilots op basis van criteria zoals technische en financiële haalbaarheid en opschaalbaarheid. Zoetbrood: ‘Na de selectie van de deelnemers gaan we eind november met de pilots van start. In een intensief begeleidingstraject, waarbij we gebruikmaken van de bevindingen uit de verkennende studie en ook ons uitgebreide netwerk inzetten, hopen we – al dan niet in consortiumverband – tot goede oplossingen te komen. Eind 2019 zijn de pilots gereed en zijn we hopelijk tot mooie nieuwe en breed uitvoerbare inzichten gekomen die helpen de kunststofketen verder te sluiten.’