Water is van levensbelang voor ons land, maar kan ook levensbedreigend zijn. Rijkswaterstaat houdt Nederland daarom ‘deltaproof’. We werken dagelijks aan bescherming tegen overstromingen en aan voldoende schoon zoetwater voor alle gebruikers. Ook richten we ons land klimaatbestendig en waterrobuust in.
De zandige Nederlandse kust beschermt ons land in het westen en noorden tegen overstromingen van de zee. Stormen, sterke stroming en zeespiegelstijging kunnen dit zand echter wegslaan of wegslijten. Rijkswaterstaat beoordeelt elk jaar of de kustlijn niet te veel is afgekalfd. Op de plekken waar te veel zand is verdwenen, spuiten we zand op. Deze zogenoemde suppleties vinden op het strand of onder water plaats. Zo hebben baggerschepen in 2019 bij Domburg en de Westkapelse Zeedijk in totaal 1,1 miljoen m3 zand op het strand gespoten. Ook Zeeuws-Vlaanderen, Scheveningen, Callantsoog en Ameland zijn dankzij de kustsuppleties beter beschermd tegen de zee.
Houtribdijk en Trintelzand: hoogwaterbescherming én nieuwe natuur
Rijkswaterstaat versterkt de Houtribdijk tussen Enkhuizen en Lelystad met zand en steen. Als de werkzaamheden medio 2020 zijn afgerond, is de Houtribdijk bestand tegen stormen die gemiddeld eens in de 10.000 jaar voorkomen. Ook biedt de dijk dan meer kansen voor natuur en recreatie.
Breuksteen en zandige oevers versterken Houtribdijk
Tijdens de versterkingsoperatie hebben we de Houtribdijk tussen Trintelhaven en Lelystad versterkt met asfalt en nieuwe breuksteen: een natuurlijke steen met een onregelmatige vorm. Tussen Enkhuizen en Trintelhaven heeft de dijk aan beide kanten brede zandoevers gekregen. Dat is een wereldprimeur. In 2019 kwamen we erachter dat het vooraf ingecalculeerde risico van zandverstuiving inderdaad optrad. Onze tegenmaatregelen bleken niet afdoende: er waaide te veel zand op de weg, waardoor deze in het voorjaar enkele keren moest worden afgesloten. Daarom hebben we het zand bedekt met grond en nieuw gras ingezaaid. Dit is eind september 2019 afgerond.
Trintelzand: nieuw natuurgebied in het Markermeer
Rijkswaterstaat heeft de versterking van de Houtribdijk ook aangegrepen om met Trintelzand een nieuw natuurgebied te ontwikkelen. Zo bieden we kansen voor natuur en dragen we bij aan een betere waterkwaliteit in het Markermeer. Bijzonder is dat we het in 2019 voor elkaar wisten te krijgen dat het natuurgebied met nog eens 155 ha wordt uitgebreid. De uitbreiding bestaat voornamelijk uit droge zandplaten. Zo wordt het gebied nog aantrekkelijker voor waterplanten, vissen en vogels. Overigens is er al volop leven op Trintelzand. Onderzoek in de zomer van 2019 wees uit dat het gebied, sneller dan verwacht en zelfs op plekken waar de graafmachines nog maar net weg waren, al vol zat met bijzondere vogels als visdieven en dwergsterns.
Oever Maas natuurvriendelijker inrichten
We maken de Maas aantrekkelijker voor planten, vissen en kleine waterbeestjes die horen in de rivier. Zo hebben we in 2019 tussen Reuver in Limburg en Alphen in Gelderland op 12 locaties in totaal bijna 10 km Maasoever natuurvriendelijker ingericht. Hierbij is de stenen bestorting tot maximaal 1 m onder de waterlijn verwijderd. Natuurlijke processen als afkalving en aanzanding krijgen zo weer de ruimte en er ontstaat gaandeweg een oever met ondiep water en rivierstrandjes. Daarnaast hebben we door middel van maatwerk 7 Maasbeekmondingen aangepakt. Deze maatregelen zijn afgestemd met de waterschappen en bestonden onder meer uit het weghalen van de bestorting op de bodem en/of oever, het plaatsen van rivierhout en het aanbrengen van dammetjes met een doorlaat voor vis. Als gevolg van de onvoorziene PFAS-problematiek liepen 3 oeverlocaties met graafwerk vertraging op. Nu het landelijke handelingskader bekend is, neemt onze aannemer deze laatste trajecten in het voorjaar van 2020 alsnog op de schop.
Groningse zeedijk veilig en aardbevingsbestendig
De zeedijk tussen Eemshaven en Delfzijl is op 19 december 2019 officieel veilig en aardbevingsbestendig verklaard. De 12 km lange dijk is de eerste in ons land die volgens de nieuwste veiligheidsnormen en met aardbevingsmaatregelen is versterkt. Vanwege de aardbevingen in Groningen is de dijkverbetering versneld uitgevoerd. De dijk werd 2 m hoger en 7 tot 25 m breder en sterker door asfalt en betonblokken aan de waterzijde. Ook zijn extra kleidepots aangelegd om de dijk snel te kunnen repareren, mocht er toch schade zijn door een aardbeving. Daarnaast legt het waterschap in 2020 sensoren aan in de dijk om de stabiliteit en het effect van aardbevingen te monitoren. De dijkversterking heeft ook meerwaarde voor natuur, recreatie en economie in de regio. Zo is er ruimte voor een stadsstrand in Delfzijl, ligt er een nieuw fietspad op en langs de dijk en zijn er extra broed- en vluchtplaatsen voor vogels en andere dieren. De dijkverbetering duurde in totaal 5 jaar.
