Duurzame Impact Strategie Infra: handvatten voor actie!

‘Vanuit het Transitiepad Duurzame Wegverhardingen zijn mijn collega Ludo Hennissen en ik om de tafel gegaan met Marleen Versteegen en Wendeline Besier van Dura Vermeer Divisie Infra. Samen besloten we Nyenrode Business Universiteit te vragen een collectief van individuen uit de infrasector bij elkaar te brengen en dit collectief te begeleiden. We zochten intrinsiek gemotiveerde deelnemers met lef, die uit hun eigen organisatiesetting durfden te stappen en hun ideeën vrij wilden delen.

We wilden een richtinggevend document schrijven dat echt impact maakt, dat het systeemdenken doorbreekt en zich op geen enkele manier in het keurslijf van alledag laat dwingen. Dat moet, want de urgentie is hoog om aan het huidige, vervuilende verdienmodel van de infrasector een einde te maken. De enige manier waarop we naar een volledige emissievrije sector kunnen, is door anders te gaan denken, anders te doen en andere waarden te omarmen. Waarden die niet kostengedreven zijn, maar maatschappelijk gedreven.

Wist je dat er in de jaren zestig al een methode was om de asfaltlaag van een weg los te maken en te hergebruiken? Dit soort methodes zijn niet gangbaar geworden, omdat de sector vasthoudt aan de bestaande praktijk en het verdienmodel van een nieuwe asfaltlaag leggen bij een gebrekkig wegdek. Ook Rijkswaterstaat doet hieraan mee en zo houden we elkaar in de greep. We moeten onszelf opnieuw uitvinden, dus dat betekent dat we door de fase van pijnlijden heen moeten. Het positieve perspectief van het plan helpt om daar voorbij te kijken richting een haalbare duurzame infrasector.’

Fredy Sierra Fernandez, business developer bij Rijkswaterstaat

‘Het was bijzonder om met een groep gelijkgestemden uit verschillende geledingen van de infrasector aan tafel te zitten. Ik schoof aan als commercieel directeur van een mkb-bedrijf en voelde mij erg gehoord. Het is belangrijk om in een fundamenteel plan als dit het mkb-perspectief mee te nemen. Wij leveren specialistische expertise, representeren het overgrote deel van de markt en spelen een essentiële rol. Bij kortdurende contracten hebben we te maken met beperkte financiële ruimte. Daarom is het belangrijk om elkaar in deze sector niet te beconcurreren, maar samen voor vernieuwing te staan. We hebben experimenteerruimte nodig, maar dit blijft lastig zolang overheden de kostprijs het zwaarst laten wegen in aanbestedingen en de eisen en normeringen niet laten aansluiten op innovaties.

Collega’s binnen de Vermeulen Groep reageren positief op het plan, maar soms ook afwachtend. Het gaat buiten de bestaande kaders. Daarom lieer ik punten uit het actieplan aan inzichten die we ontwikkelen, zoals vanuit een klimaatadaptief standpunt naar een weg te kijken. Wat is precies de functie en moet de weg per se 365 dagen per jaar beschikbaar zijn, of mag deze bijvoorbeeld periodiek onder water lopen?’

Sophia van Bakel, commercieel directeur bij Vermeulen Groep

‘De infrasector is al wel bekend met duurzame aanbestedingen, waarbij calculaties voor duurzaam bouwen een belangrijk onderdeel vormen. Maar het tempo van verduurzaming is te laag; we hebben nú versnelling nodig! Met een collectief van professionals die op persoonlijke titel meedoen komt er een beweging vanuit de mens in gang, en niet vanuit organisatiebelangen.

Niemand in de infrasector is tegen de klimaatdoelstellingen van Parijs, alleen welk element pak je als sector het eerste op? We werken veel in consortia. Het actieplan Duurzame Impact Strategie Infra helpt om consensus te krijgen over hoe we het in de infraketen samen moeten oppakken. Die beweging krijg je alleen als je ketenbreed en projectoverstijgend denkt. Daarvoor is het belangrijk om collega’s perspectief te geven. Met het actieplan doen we dat.

Wij faciliteren nu een onderzoek aan de Universiteit Twente, waarin bestaande infraprojecten worden gespiegeld aan de bouwstenen uit het actieplan: welke andere keuzes hadden we gemaakt in deze projecten als we conform de bouwstenen hadden gehandeld? Die uitkomsten geven verdieping aan het actieplan. Waar we nu naartoe moeten, zijn concrete handvatten om de gamechanger binnen organisaties op gang te krijgen. Dit gaat ergens schuren, het gaat geld kosten en mogelijk zelfs het voortbestaan van bedrijven raken. Misschien dat we met de doorvertaling van het actieplan naar het Deltaplan Infra de 50% van de markt die nog niet duurzaam uitvraagt en bouwt, meekrijgen?’

Marleen Versteegen, manager duurzaamheid DURA Vermeer Divisie Infra

Het Rijk volgt al een aantal jaren het Transitiepad Duurzame Wegverhardingen. Maar in de infrasector is er behoefte aan een goede strategie, anders blijft de uitvoering zwabberen. Nu er met het actieplan een strategie ligt, moeten we doorpakken en met de principes uit het plan aan de slag in de uitvoering. Er is vooral sturing nodig om impactvolle besluiten op systeemniveau te nemen. Het is bijvoorbeeld lastig zolang asfaltcentrales het geld voor de wegenbouwers verdienen en bedrijven dus opgesloten zitten in hun eigen verdienmodel. En dat terwijl verduurzaming van asfalt met levensduurverlenging en hergebruik een fantastische businesscase is. Je kunt er miljarden euro’s mee besparen.

Wat er verder voor nodig is om tot die praktijk te komen, is het glasheldere besluit om in het vervolg alleen nog maar te bouwen met zero-emissie, zodat ook het stikstofprobleem wordt aangepakt en projecten kunnen doorgaan. De overheid moet hierin besluiten nemen en richting geven; heel eenvoudig. Bestuurders in Nederland moeten de strategie uit het actieplan omarmen en toepassen in de uitvraag. Nu nog doet iedere overheid zijn eigen ding, maar overheden kunnen beter samenwerken om samen de norm te stellen om veel sneller tot impact te komen.

Uiteindelijk leidt dit tot een financieel gezonde en duurzame sector. Levensduurverlenging van asfalt heeft een betere kwaliteit tegen een lagere prijs. Het zou daarbij helpen als de versnippering in asfalt – er zijn nu zo’n 500 verschillende soorten – verdwijnt en er een handvol basissoorten overblijft.’

Bon Uijting, strategisch adviseur bij provincie Noord-Holland