Foto De Kreekraksluizen is een van de 6 objecten waar ervaring wordt opgedaan met datagedreven assetmanagement
Met datagedreven assetmanagement willen we het beheer en onderhoud van bruggen, tunnels en sluizen efficiënter en beter voorspelbaar maken. Dat vraagt om goede samenwerking tussen Rijkswaterstaat en de aannemers die het beheer van de assets doen. Op de afgelopen InfraTech vakbeurs hebben Rijkswaterstaat en 5 aannemers daarom in een samenwerkingsovereenkomst afgesproken om bij 6 objecten ervaringen op te doen met het delen van data en informatie. ‘Uiteindelijk draait het om toepassing in de praktijk.’
Data zijn essentieel voor het beheer en onderhoud van de ‘assets’ van Rijkswaterstaat. ‘Ze vertellen ons hoe de boel erbij staat’, vertelt Tjeerd de Jong, programmamanager datagedreven assetmanagement bij Rijkswaterstaat. ‘De data geven ons bijvoorbeeld inzicht in wanneer onderhoud noodzakelijk is of in de oorzaak van storingen.’ Overigens is het gebruik van data en informatie niet nieuw. ‘Als Rijkswaterstaat werken we al 225 jaar met data. Vroeger ging het om tekeningen of rapporten. Maar tegenwoordig zijn er veel meer data beschikbaar. Denk aan sensordata, data over storingen of digitale informatie over het gepleegde onderhoud. Dit zorgt ervoor dat we beter geïnformeerd zijn over de staat van onze wegen, wateren, tunnels, bruggen en sluizen.’
Van elkaar leren
Er zijn dus veel data beschikbaar, maar het kan nog veel beter, zo beaamt De Jong. ‘Uiteindelijk willen we dat datagedreven werken standaard onderdeel is van het werk in het assetmanagement. Dus net zoals het gebruik van Word en Excel op kantoor. Met het programma Datagedreven Assetmanagement werken we hiernaartoe.’ De markt is hier nauw bij betrokken. ‘Dat moet ook wel’, stelt De Jong. ‘Marktpartijen zijn immers leverancier én gebruiker van data. Daarom hebben we de afgelopen jaren al intensief opgetrokken met een aantal onderhoudsaannemers. Samen hebben we een zogenoemde Community of Practice (CoP) gebouwd, waarin we kennis en ervaringen delen en van elkaar leren. Met als doel beter omgaan met de problemen en uitdagingen op het gebied van datagedreven assetmanagement. Met elkaar hebben we de afgelopen jaren hele mooie eerste stappen gezet. We hebben bijvoorbeeld een aantal leidende principes bepaald: een set basisafspraken over hoe we datagedreven assetmanagement vormgeven.’
Toepassing in de praktijk
‘We zijn er stuk voor stuk van doordrongen dat we deze stap gezamenlijk moeten zetten’
Om echt door te pakken, is er meer nodig. De Jong: ‘Een set basisafspraken over datagedreven assetmanagement, gedragen door Rijkswaterstaat en markt, is mooi. Maar uiteindelijk draait het om toepassing in de praktijk. The proof of the pudding is in the eating.’ De samenwerkingsovereenkomst die Rijkswaterstaat en 5 onderhoudsaannemers in januari 2023 tijdens de InfraTech vakbeurs hebben ondertekend, moet hiervoor gaan zorgen. ‘We hebben afgesproken dat we datagedreven assetmanagement de komende 2 jaar in de praktijk gaan brengen. Niet bij al onze assets – dat is niet werkbaar. Daarom hebben we afgesproken om bij 6 objecten, waaronder de Kreekraksluizen, de Wantijbrug en de Salland-Twentetunnel, concreet aan de slag te gaan met datagedreven werken, dit te evalueren en deze ervaringen te gebruiken als basis voor verdere implementatie.’
Leuk en soms ook spannend
De samenwerkingsovereenkomst is getekend met 5 beherende aannemers: Istimewa Elektro, BAM Infra, Heijmans, SPIE en Vialis. De Jong verwacht dat Rijkswaterstaat en de aannemers het nodige gaan leren. ‘Hoe gaan we in de praktijk bij deze 6 projecten nu echt om met het delen van data en informatie? Wat hebben we als Rijkswaterstaat nodig, en wat hebben marktpartijen nodig? Wie vergaart welke data? We werken immers met elkaar in een keten, dus is het belangrijk om inzicht te krijgen in wie waar gebruik van maakt. Dat soort zaken leer je pas als je er in de praktijk mee aan de slag gaat.’ Daarbij geldt volgens De Jong: ‘We doen het niet ieder voor zich, maar samen. We gaan met elkaar leren hoe we de toegevoegde waarde van data in het assetmanagement het beste kunnen benutten. Zodat we met elkaar beter gaan begrijpen hoe datagedreven werken ons kan helpen bij de instandhoudingsopgave waar we als Rijkswaterstaat en markt voor staan.’ Tot nu toe is De Jong zeer te spreken over de samenwerking. ‘We zijn alles samen enorm aan het uitzoeken. Dat is leuk en soms ook spannend. Maar bovenal zijn we er stuk voor stuk van doordrongen dat we deze stap gezamenlijk moeten zetten. Dan komen we echt verder.’
‘We maken deze reis samen’
‘Data. We kunnen er niet omheen, dat is inmiddels wel duidelijk. Dus moeten we er iets mee. Zo pragmatisch zijn we bij Istimewa Elektro dan ook wel weer. Daarom hebben we een aantal jaar geleden meegedaan aan een pilot bij de Zeelandbrug, samen met de provincie Zeeland en de Hogeschool Zeeland. Daarin hebben we onderzocht of we op basis van data konden sturen op het onderhoudsregime van deze brug. Enorm interessant. Vervolgens was de link naar het samenwerkingsproject van Rijkswaterstaat op het gebied van datagedreven assetmanagement snel gelegd. En afgelopen januari waren we een van de ondertekenaars van de samenwerkingsovereenkomst.’
‘Ik vind het belangrijk dat we ons bij dit soort projecten concentreren op wat bij ons past. Als relatief klein bedrijf – we tellen 160 medewerkers verdeeld over 3 vestigingen – houden we het graag praktisch. We willen bijvoorbeeld graag meer te weten komen over wat we als aannemers nou concreet hebben aan datagedreven assetmanagement. Als we samen meer data gaan delen, wie is dan bijvoorbeeld verantwoordelijk voor wat? Hoe krijgen we dit ingebouwd in nieuwe contracten? En wie is eigenaar van ontwikkelde algoritmes? Daarbij geldt, zo merk ik telkens weer, dat we elkaar nodig hebben. We kunnen het niet alleen, dus moeten we het samen doen. En zo is het ook echt: niemand heeft het antwoord. We maken deze reis echt samen.’
Richard Pijpelink, directeur Istimewa Elektro
‘We hebben elkaar nodig’
‘Als sector staan we – zowel markt als Rijkswaterstaat – voor grote uitdagingen. Denk aan de vervanging- en renovatieopgave, duurzaamheid en circulariteit, de energietransitie, schaarse technische kennis en een krappe arbeidsmarkt. Het is nogal wat. Het beter benutten van data om beter inzicht te krijgen in de staat van je assets om op basis hiervan betere keuze te maken, is dan ook bittere noodzaak. Dat kun je echter niet alleen. Rijkswaterstaat niet, en wij als aannemer ook niet. We hebben elkaar nodig, zeker omdat datagedreven assetmanagement volop in ontwikkeling is. Voor ons als Vialis reden genoeg om de samenwerkingsovereenkomst te tekenen.’
‘Ik verwacht veel van de samenwerking. Dat komt ook omdat we de afgelopen jaren al het nodige met elkaar hebben opgebouwd. Samen gaan we de komende jaren een hele waardevolle bijdrage leveren aan het assetmanagementvraagstuk in de Rijkswaterstaatonderhoudsketen, waarbij we gezamenlijke werkwijzen gaan implementeren en optimaliseren. In de praktijk gaan we hiermee storingen voorkomen, gerichter onderhouden en kunnen we beter monitoren en maatregelen afwegen in de programmering van het onderhoud. Door het delen van inzichten, kennis en ervaringen komen we gezamenlijk tot een goede ketenaanpak.’
Jan van der Lee, hoofd assetmanagement Vialis
