Hoe voorkomen we dat plastic de zee bereikt of in de rivier achterblijft? In opdracht van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat ging Rijkswaterstaat samen met de markt op zoek naar een antwoord. Het resultaat: Catchy. Een innovatief systeem dat tijdens een pilot van 11 maanden 462 kg zwerfafval in de Nieuwe Maas opving. Projectleiders Wijnand Kooring van Rijkswaterstaat en Elise Blondel van Allseas werkten samen aan de pilot en delen hun ervaringen.
Catchy werd ontwikkeld door offshorebedrijf Allseas, en in augustus 2020 geplaatst in de Vijfsluizerhaven in de Nieuwe Maas. Het systeem vangt zwerfafval op en voorkomt daarmee dat dit afval vanuit de rivier naar het achterliggende natuurgebied stroomt. Ongeveer de helft van het afval dat tijdens de pilotperiode werd opgevangen, bestond uit niet-biologisch materiaal, waaronder plastic dat grotendeels gerecycled kan worden.
‘Draagvlak is onmisbaar als je wilt innoveren’
Vaste prijs
Rijkswaterstaat zette de gewenste innovatie via een aanbesteding in de markt. De uitdaging zat ‘m volgens Wijnand Kooring, projectleider bij Rijkswaterstaat, onder andere in de korte doorlooptijd van 1 jaar. ‘Met onze uitvraag wilden we de fantasie en expertise van de markt aanwakkeren. Daarom kozen we bij de uitvraag voor een vaste prijs voor de pilot. Op deze manier waren de kaders voor iedereen helder en konden partijen zich onderscheiden met de inhoud van hun aanbieding.’ Allseas won de tender met hun voorstel voor Catchy. Kooring: ‘Vooral hun aantoonbare ervaring op het gebied van vangsystemen op het water en de wijze waarop ze onder meer de sortering van het afgevangen zwerfaval hadden uitgedacht, vielen op.’ Elise Blondel, projectleider bij Allseas, vult aan: ‘De afgelopen jaren zijn we ons steeds meer gaan richten op het bedenken van oplossingen om de plasticvervuiling in onze rivieren en oceanen tegen te gaan. Deze uitvraag paste ons dus als een jas.’
Vertrouwen
Kooring stelt dat een goede samenwerking begint met vertrouwen. ‘De kaders van de aanbesteding waren duidelijk, maar we moesten als samenwerkende partijen toch nog wat zaken uitzoeken. Daardoor duurden de contractonderhandelingen vrij lang. Toch had ik er vertrouwen in dat we samen een oplossing zouden vinden. Wat mij verraste, was dat Allseas al met de ontwerpen van Catchy op de proppen kwam voordat we definitief onze handtekening onder het contract hadden gezet. Ik heb dat ervaren als een stevig signaal van vertrouwen in het project en in de samenwerking.’ Dat vertrouwen was wederzijds. ‘Vanaf het begin hebben we goed samengewerkt met Rijkswaterstaat’, vertelt Blonder. ‘Het contact was prettig en open. Vanuit die basis kunnen mooie dingen ontstaan. En innoveren betekent volgens ons ook risico’s nemen.’
‘Hoe je als mensen samenwerkt, is de smeerolie van een project’
Samen naar een hoger niveau
De projectleiders zijn het erover eens dat Catchy een succesvolle pilot was. Blondel: ‘We hebben laten zien dat we een duurzame innovatie als Catchy via goede samenwerking tussen Rijkswaterstaat en markt naar een hoger niveau kunnen brengen.’ Het geheim van een succesvolle innovatie tot stand brengen? ‘Draagvlak, dat is onmisbaar als je wilt innoveren’, stelt Blondel. ‘En draagvlak was er volop in het geval van Catchy. Alle neuzen stonden vanaf het begin dezelfde kant op: iedereen wilde watervervuiling tegengaan. En watervervuiling is nu eenmaal een probleem van ons allemaal, het kan niet worden opgelost door 1 partij. We hebben elkaar als markt en overheid hard nodig.’ Een ander belangrijk ingrediënt voor succes is openheid, vindt Kooring. ‘Alles bespreekbaar maken binnen de samenwerking, dat geeft vertrouwen. Hoe je als mensen samenwerkt, is de smeerolie van een project.’
Duurzaam avontuur
Nu de pilot is afgerond heeft Allseas besloten om door te gaan met Catchy. Er wordt nu gewerkt aan Catchy 2, een nieuwe plasticvanger die geplaatst wordt in een ander deel van de Nieuwe Maas. ‘De Catchy-pilot met Rijkswaterstaat was het begin van een nieuw, duurzaam avontuur’, besluit Blondel. ‘Het heeft ons een stap dichter bij plasticvrije rivieren en oceanen gebracht.’
