De A6 tussen Lelystad-Noord en de Ketelbrug moest na groot onderhoud een duurzame, circulaire snelweg worden. Deze ambitie zorgde tijdens de uitvoering voor een race tegen de klok, toen bleek dat het geplande hergebruik van hoogovenslakken niet mogelijk was. Met gezamenlijke inspanning kwamen Rijkswaterstaat en aannemer Heijmans samen toch op tijd én duurzaam over de finishlijn.

Arend Nagel, projectmanager Rijkswaterstaat
Rolf Drijfhout van Hooff, projectmanager Heijmans

Waarom wegdoen wat nog bruikbaar is? Dat is de gedachte achter het project groot onderhoud van de A6 tussen Lelystad-Noord en de Ketelbrug. De opdracht: werk zo duurzaam en circulair mogelijk. Een doelstelling die lef vereist, vindt Arend Nagel, projectmanager bij Rijkswaterstaat. ‘Het gemakkelijkst is om te doen wat je altijd doet. Maar dat sluit niet aan bij onze ambitie voor 2030 om zoveel mogelijk circulair te werken. Daarom staken we samen met aannemer Heijmans onze nek uit om écht duurzaam te werken. Die gezamenlijke ambitie was de sleutel tot succes.’

‘De ambitieuze uitvraag gaf ons precies de goede prikkel om te vernieuwen’

Duurzaamheid en circulariteit als basis

Onderhoudsprojecten kennen een krappe doorlooptijd en er is daarom soms weinig ruimte voor duurzaamheid en circulariteit. Bij de A6 was dit echter de basis van de opdracht. Voor projectmanager Rolf Drijfhout van Hooff van Heijmans was die insteek verfrissend. ‘Wanneer je alleen uitvraagt op prijs, kunnen we niet altijd de meest duurzame aanbieding doen, want duurzaam betekent niet per definitie de meest goedkope. De ambitieuze uitvraag gaf ons precies de goede prikkel om te vernieuwen.’ Tegelijkertijd kost innoveren tijd. Om aan de voorkant al uren terug te winnen, werd aan marktpartijen gevraagd om hun ideeën in een vroeg stadium te valideren. Via de concurrentiegerichte dialoog light zaten Rijkswaterstaat en de markt al in de aanbestedingsfase met elkaar om de tafel. Om de markt te stimuleren zo duurzaam mogelijk te werken, werd daarnaast voor de milieukostenindicator (MKI) van het asfalt geen ondergrens meegegeven. Nagel: ‘Heijmans kwam met een MKI-ambitie die 50% onder de referentiewaarde zat en maakte deze ambitie vervolgens ook waar. Dan merk je dat de markt soms veel meer kan dan wij denken.’

Vallen en opstaan

Dat is mooi, maar innoveren is ook incasseren. Zo bleek het plan om hoogovenslakken uit de fundering in hetzelfde project te hergebruiken niet haalbaar vanwege de tegenvallende milieutechnische kwaliteit. Een zware dobber, want dit was een belangrijk onderdeel van de circulariteitsbelofte. Nagel: ‘Er was tijdens de aanbesteding al rekening gehouden met een plan B, maar het is toch even flink schakelen als je dat plan daadwerkelijk nodig hebt. Ik ben er een goede week ziek van geweest. Daarna hebben we er samen de schouders onder gezet om onze doelstellingen alsnog te halen.’ Het gevolg was dat het volledige uitvoeringsplan op zijn kop ging. Dat was spannend, maar gelukkig bleven de gesprekken tussen Rijkswaterstaat en Heijmans constructief van aard. Drijfhout van Hooff: ‘Veel voorbereidingen konden de prullenbak in. Dat vroeg aan beide kanten veel flexibiliteit. Maar we waren erop gebrand om samen een duurzame en circulaire oplossing te vinden. Door die gedeelde ambitie bleven we samenwerken als één team.’

‘Als je wil innoveren, moet je lef tonen. We besloten ervoor te gaan’

Lef tonen

Het team draaide overuren en in recordtempo werden er alternatieve voorstellen uitgewerkt. Het belangrijkste idee was een duurzamer asfaltmengsel voor de tussenlagen, dat voor maar liefst 98% circulair is. Nagel: ‘Het was ons doel om de MKI-score zo laag mogelijk te houden. Dit asfaltmengsel zou daar enorm aan bijdragen; het was alleen nog niet officieel goedgekeurd. Maar als je wil innoveren, moet je lef tonen, vind ik. We besloten ervoor te gaan. Dat werd spannend, want we kregen pas een week voor de uitvoering van start ging de laatste akkoorden voor het toepassen van de asfaltmengsels.’

Maximale veiligheid

Gedurende het project bleven de gezamenlijke doelstellingen steeds het vertrekpunt voor het goede gesprek. Maximale veiligheid was er daar ook een van. Dat leidde tot goede, maar pittige gesprekken. Drijfhout van Hooff: ‘De aanbesteding was ingestoken op minder hinder, onze aanbieding sloot daarbij aan. Maar na gunning hebben we aangekaart dat het met aanpassingen in de uitvoering veiliger kon.’ Nagel: ‘Heijmans had een goed punt. Daarom besloten we uiteindelijk voor een veiligere optie te gaan, ook al had dit een aantal contractwijzigingen tot gevolg.’ Terugkijkend zijn beide heren tevreden over hoe het werk is verlopen. Nagel: ‘Rijkswaterstaat beweegt in een nieuwe, duurzame richting. Daarin moet iedereen mee. Wij wilden graag het duurzaamste onderhoudsproject van Nederland realiseren. Een ambitie die soms wat schuurde. Maar als je maar genoeg schuurt, krijg je glans. Ik denk dat we met dit project de lat gezamenlijk hoger hebben gelegd voor alle projecten hierna.’

Ook in dit magazine!