Voor de watersector heeft digitalisering een enorme potentie. Daarom werken bedrijven, overheid en kennisinstituten samen in het innovatieplatform Digishape. ‘Door het delen en combineren van data, computermodellen en visualisaties komen we tot betere en efficiëntere oplossingen voor de uitdagingen waar we voor staan.’
Van nieuwe startups tot grote partijen als Google: iedereen lijkt bezig te zijn met datascience en digitale innovatie. Ook Rijkswaterstaat ziet de mogelijkheden. ‘Ruim 2 jaar geleden zijn we, samen met Deltares en Van Oord, specifiek voor de watersector gestart met DigiShape’, zo vertelt Joan Staeb, senior adviseur data DigiShape bij Rijkswaterstaat. ‘Digishape is een innovatieplatform voor digitalisering, waarin we de “gouden driehoek” samenbrengen: bedrijven, overheid en kennisinstituten. We delen precompetitief in een open omgeving informatie met elkaar, op een manier die voor alle partijen voordelig is.’
Nieuwe oplossingen zoeken
‘Overheid en markt zoeken binnen DigiShape samen naar nieuwe oplossingen’
Het belang van DigiShape is voor Staeb duidelijk. ‘Het gaat om innovaties die anders niet gebeuren. Overheid en markt zoeken binnen DigiShape samen naar nieuwe oplossingen, waar ze beide beter van worden. Oplossingen die overheid, kennisinstellingen én de markt nieuwe inzichten geven en daarmee verder brengen. In wat al kan, of waarvoor bijvoorbeeld de computers nog niet snel genoeg zijn. Ook dat laatste is waardevolle informatie. Als een project slaagt, kan het uitgroeien tot een standaard werkwijze. Daar heeft een deelnemende marktpartij absoluut profijt van.’
Baanbrekend
De website digishape.nl bevat projecten met concrete wateropgaven, die door een innovatieve digitale aanpak tot betere en efficiëntere oplossingen leiden. Volgens Staeb maakt de combinatie van data, computermodellen en visualisaties DigiShape zo bijzonder. Daarbij is soms de techniek baanbrekend en soms zit het revolutionaire enkel in de grotere toepassingsschaal. Als voorbeeld noemt hij het project Digitwin Noordzee: ‘Als onderdeel van de afspraken rond de energietransitie plaatsen we veel windmolens in zee. Maar daar is het nogal druk. Denk aan scheepvaart, marine, natuur, visserij, olie, gas en de luchtmacht die er oefent. Er is dus niet zomaar plaats.’ Om de ruimtelijke plannen en de effecten daarvan op de omgeving inzichtelijker te maken, maakt Digitwin Noordzee een ondersteunende tool voor beleidsmakers, stakeholders, wetenschappers en burgers. Een soort digitale replica van de Noordzee. ‘Het stelt beleidsmakers in staat om de beste keuzes en afwegingen te maken voor de plek van een windmolenpark.’
Opschalen
Dimmie Hendriks is expert droogte en grondwater bij Deltares, en contactpersoon voor de belangrijke programmalijn Droogte van DigiShape,. ‘Zeker de laatste drie jaar is de urgentie van dit probleem bij iedereen wel doorgedrongen’, zo vertelt ze. ‘Droogte heeft vaak vergaande gevolgen voor veel verschillende belanghebbenden. Van boeren tot natuur en scheepvaart.’ Hendriks wil de verschillende typen data en de verschillende droogte-indicatoren op het gebied van oppervlaktewater, grondwater, bodemvocht en vegetatie meer boven tafel krijgen en beter gaan gebruiken. ‘En met elkaar combineren. Metingen aan de grond zijn bijvoorbeeld nauwkeurig voor die ene plek. Door satellietdata toe te voegen, kunnen we bruikbare informatie opschalen en zie je wat er in een groter gebied speelt.’
Handelingsperspectief
Meer, betere en recentere – het liefst realtime – data vormen de basis voor de richting die Hendriks met DigiShape op wil. ‘Een model ontwikkelen dat lokale data, satellietdata en rekenmodellen, zoals het Landelijk Hydrologisch Model, met elkaar combineert en daardoor voor een verrijkt beeld van de situatie zorgt tijdens droogte.’ Zo wordt het mogelijk om risico’s en risicogebieden te identificeren en voorspellingen te doen. Hendriks: ‘Dit biedt belanghebbenden meer handelingsperspectief, rekening houdend met alle mogelijke facetten en belangen. Het zou geweldig zijn als we dit samen met het bedrijfsleven en de overheid verder kunnen vormgeven.’
‘Kennis komen halen is prima, maar je moet ook iets komen brengen’
Scherper
Daarnaast is er een vertaalslag nodig. Technische data zijn namelijk niet voor iedereen makkelijk leesbaar. ‘We moeten deze data daarom ook zo presenteren dat de informatie voor operationeel managers en beleidsmakers behapbaar is en ze op basis ervan goede beslissingen kunnen nemen’, legt Hendriks uit. Verder toont de Landelijke Coördinatiecommissie Waterverdeling interesse in het gebruik van nieuwe producten op basis van satellietdata, om zo scherper te kunnen adviseren in tijden van droogte. ‘Met verbeterde informatie over verdamping en bodemvocht kunnen zij bijvoorbeeld beter werken.’
Samenwerkingsovereenkomst
‘We zitten met DigiShape nog steeds in de versnelling’, stelt Staeb vast. ‘Op dit moment hebben we met 14 partners een samenwerkingsovereenkomst gesloten. Zij hebben allen beloofd om zich in te zetten voor DigiShape. Het gevolg is een community van honderden meewerkende en meedenkende professionals.’ De samenwerkingsovereenkomst wordt ook gepubliceerd op TenderNed, met de oproep om als partner of deelnemer aan te sluiten bij dit initiatief. Nieuwe bedrijven zijn dus zeker welkom. Zij moeten echter wel aan een belangrijke voorwaarde voldoen: ‘Er moet sprake zijn van wederkerigheid: kennis komen halen is prima, maar je moet ook iets komen brengen. Zo werken zij samen aan een toekomstbestendig Nederland.’
