Nieuwe toetstechniek subsidies HWBP

Voor de Hoogwaterbeschermingsprogramma’s zijn miljarden euro’s uitgetrokken om de primaire keringen aan de wettelijke normen te laten voldoen. Om subsidie toe te kennen aan uitvoeringsprojecten worden subsidietoetsen uitgevoerd, waarin na wordt gegaan of projecten voldoen aan de vastgestelde kaders, zoals de Waterwet, de subsidieregeling en overige afspraken.

Alle maatregelen worden getoetst op sober, robuust en doelmatig, met de nadruk op het technisch deel en de kosten. Volgens Ingrid Klokke van het Programmabureau HWBP heeft die opvatting nadelen: ‘Sober wordt uitgelegd als de goedkoopste oplossing die technisch voldoet. Daarin zit geen ruimte voor risico’s, zoals omgevingsaspecten, bestuurlijke risico’s en contractzaken. Concreet betekent dit dat beheerders zich aan de subsidiebeschikking moeten houden, maar dat het programmabureau risicodragend blijft. Met het eindigen van het HWBP2 kan het programmabureau nauwelijks sturen op later geconstateerde issues in een project.’

Het doorlopen van een beschikkingsprocedure is een continue proces van toetsen en reviewen dat in het programma van het Nieuwe Hoogwaterbeschermingsprogramma ingeregeld moet worden. Het programmabureau begeleidt de projecten en coördineert alle toetsen en reviews. Waterschappen zijn zelf verantwoordelijk voor de uitvoering ervan. Uniformiteit in de procedure is daarom van belang. Het programmabureau kent subsidie toe aan (delen van) projecten die voldoen aan de eisen uit de subsidieregeling. Op vastgestelde contactmomenten (C-momenten) stelt het programmabureau vast of de inhoud van de stukken past bij de programmadoelstelling en bespreekt dit met de beheerder. Hiervoor is een procedurehandboek gemaakt. Als de toets begint is er al een heel proces doorlopen, stelt Ingrid. De basis voor de toets zijn de kaders en richtlijnen. Intern weeg je constant af of iets sober, robuust en doelmatig is en of er extra risico’s zijn. Dit plan wordt de basis voor het subsidiebesluit.

‘De onderbouwing van de toetsgrondslag moet je naar de Tweede Kamer kunnen verantwoorden,’ legt ze uit. ‘Je kunt in de gate-review groen scoren en tóch in onze toets een oranje. Hieruit blijkt dat als je programmaplanning in gevaar komt, dat niet altijd uit de gate review blijkt. Voor het programma is het nodig om inhoudelijk zaken te blijven toetsen. Ook als beheerder A meer geld krijgt dan beheerder B dan moeten we dat kunnen uitleggen.’

Het toetsboek van HWBP is een handvat om de issues te beheersen. Hierin worden de contactmomenten en de te doorlopen fasen beschreven. De ervaringen uit o.a. de gate review en de risico’s vanuit het programma Ruimte voor de Rivier zijn gebruikt om deze aanpak te ontwikkelen. Thema’s worden vastgelegd zoals risicomanagement, vastgoed, kabels en leidingen en andere programmabelangen. De opbouw van het kernteam in de vorm van projectbegeleiding, beheersing en techniek zorgt ervoor dat verrassingen bij de contactmomenten voorkomen. (Plaatje figuur 2 Toetsboek:) Ook de relatie met de beheerder wordt afzonderlijk benoemd. Ingrid: ‘Controle over deze onderwerpen heeft een enorme impuls gegeven, waardoor het programma in control komt. De kennis wordt beter ontsloten en risico’s komen beter in beeld.’

Inmiddels heeft de aanpak goed gewerkt bij veel HWBP-projecten. Een daarvan is de Markermeerdijken (zie kader). Bovendien wordt ook goed gebruik gemaakt van de kracht van de alliantie. ‘Als waterschappen expertise ontvangen van een contractmanager of omgevingsmanager van een ander waterschap, dringen we erop aan dat zij ook anderen op hun beurt faciliteren in begeleidingsteams.’

De bewezen meerwaarde maakt dat de toetstechniek ook geschikt wordt gemaakt voor het Nieuwe HWBP. Ingrid: ‘Het heeft een jaar geduurd voordat deze manier van werken zich bewees. Nog steeds denken we na hoe we de toetsen en reviews beter kunnen laten lopen. Hoe we projecten voorspelbaarder kunnen maken en verrassingen kunnen beperkingen. Ook willen we nog meer balans tussen de netwerkorganisatie en de centrale ankerpunten vanuit programmadirectie, oftewel verbindingen binnen de alliantie van alle waterbeheerders in Nederland.’

Meer informatie:
Ingrid Klokke, Programmabureau HWBP, tel. 06-29359076

hoogwaterbeschermingsprogramma.nl