De Marktdag 2019 was anders. Geen plenaire lezingen, maar opgezet als een festival, passend bij de opgave waar Rijkswaterstaat en de markt voor staan: anders te kijken naar onze opgaven, ons werk en naar de toekomst. Met het treffende thema ‘Hallo morgen!’ zochten Rijkswaterstaat en marktpartijen elkaar op in het LEF Future Center in Utrecht.
Wie denkt aan de toekomst, denkt aan de jeugd. Reden voor Rijkswaterstaat om de Marktdag af te trappen met uitspraken van ‘praatjesmakers’: kinderen die onbevangen vertellen over wat zij denken dat oplossingen zijn voor onze infrastructuur.
Ook weten welke oplossingen kinderen aandragen voor onze infrastructuur? Bekijk dan de video!
Out-of-the-box
Directeur-generaal Michèle Blom van Rijkswaterstaat was geïnspireerd door de ontmoeting. ‘Deze kinderen zijn onze toekomstige opdrachtgevers én collega’s. Je ziet dat wat voor ons innovaties zijn, voor hen gewoon de hulpmiddelen zijn waar zij mee opgroeien. De les die zij ons leren is dat als je out-of-the-box en onbevangen de toekomst tegemoet treedt, er nieuwe oplossingen liggen.’
Corné van Iersel van NedMobiel, onderdeel van ICT-group, is een vaste bezoeker van de jaarlijkse Marktdag. ‘Ik doe hier goede ideeën op voor de manieren waarop wij Rijkswaterstaat kunnen helpen. Het is interessant om samen te bedenken hoe je iets zo kunt organiseren, dat Rijkswaterstaat innovaties kan realiseren. Daarvoor moet je samen lef tonen en innovaties aan durven gaan, maar ook marktpartijen iets gunnen en investeren in een duurzame relatie.’
Buiten traditionele sectoren
Naast veel vaste relaties, waren ook vertegenwoordigers uit andere sectoren, start-ups, studenten en young professionals uit de bouw uitgenodigd. Deze Marktdag is er dan ook om de blik te verruimen en anders te kijken naar de opgaven, het werk en de toekomst van Rijkswaterstaat. ‘Wij willen met jullie investeren in samenwerking en in het verbreden van het eigen netwerk’, vertelt Blom. ‘Rijkswaterstaat zal steeds meer de samenwerking zoeken met marktpartijen die in staat zijn om programmatisch te werken, te standaardiseren en te uniformeren en nieuwe, innovatievere businessmodellen te introduceren. We vragen marktpartijen om mee te gaan in deze verandering, maar we gaan ook meer leren en beter samenwerken met partijen buiten onze traditionele sectoren. Als de opgave daarom vraagt, kunnen ook ict- of elektrotechnische bedrijven in de lead zijn bij infraprojecten.’
Pieter van Oord is CEO bij Van Oord NV, een grote, internationaal opererende waterbouwer. Hij wordt op de Marktdag door dagvoorzitter Ruben Maas geïnterviewd voor een van de live-podcasts. Voor hem is de energietransitie een van de belangrijkste thema’s voor de (nabije) toekomst. ‘De energietransitie zal leiden tot innovaties en tot een nieuwe kennisindustrie, die ons land veel kansen gaat bieden. Wij spelen daarom een prominente rol hierin.’
Nieuwe uitdagingen
Blom benadrukt dat andere tijden en nieuwe uitdagingen leiden tot een nieuw portfolio van Rijkswaterstaat. ‘Ook de komende decennia willen we Nederland veilig, leefbaar en bereikbaar houden. Een complexe en grote opgave, waarbij de aard van ons werk verandert. We zullen de komende jaren naar verhouding veel meer uitgeven aan onderhoud dan aan aanleg. Om een paar voorbeelden te noemen: tot 2024 gaan we samen met de waterschappen 250 km aan dijken en 185 kustwerken versterken. Honderden bruggen, viaducten, sluizen en stuwen hebben de komende decennia een opknapbeurt nodig en tot 2032 leggen we nog ongeveer 1.000 km extra rijstroken aan om ons land in beweging te houden.’
Marloes van de Klundert van Antea Groep ervaart de samenwerking met Rijkswaterstaat op verschillende projecten als zeer constructief, maar ziet nog ruimte voor verbetering. ‘Als marktpartij heb je met veel verschillende personen van Rijkswaterstaat te maken. Dat beïnvloedt de continuïteit in projecten. Ik merk wel dat de openheid en communicatie vanuit Rijkswaterstaat sterk is verbeterd. We willen graag weten hoe wij als ingenieursbureau zo goed mogelijk op veranderingen kunnen inspelen en hoe we de match kunnen maken tussen wat Rijkswaterstaat vraagt en wat wij kunnen bieden.’
Lees ook: Transitie GWW-sector moet samen
Optimaal innovaties benutten
Naast de ingewikkelde opgave waar Rijkswaterstaat voor staat, stelt de samenleving steeds hogere eisen. Blom: ‘Het is onze ambitie om in 2030 circulair en klimaatneutraal te werken. Er komen vele nieuwe technologische mogelijkheden beschikbaar, die moeten we optimaal gaan benutten. Dit vraagt veel van Rijkswaterstaat, maar ook van marktpartijen’, stelt Blom. ‘Er is daarom een transitie nodig om te komen tot een vitale, gezonde, innovatieve en duurzame markt’. De directeur-generaal sprak ook haar zorg uit over de gevolgen van de stikstofproblematiek en de PFAS, die de bouw op dit moment in de greep houden. 'De precieze gevolgen voor (aankomende) projecten zijn we nog in kaart aan het brengen. Rijkswaterstaat doet er, samen met het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat, alles aan om te zorgen dat we – samen met marktpartijen – zo snel mogelijk door kunnen.'
Machteld de Kroon van TNO nam deel aan de sessie ”Denkend aan Holland in 2050”. In deze sessie kwamen deelnemers in groepen tot toekomstbeelden van Nederland. Machteld zag de mensen in haar groepje helemaal losgaan. ‘Het grappige is dat er in een sessie als deze ongeremd ideeën loskomen, soms kun je gerust van fantasieën spreken. Bijvoorbeeld de drone taxi of de hyperloop voor goederenvervoer. Met out of the box-denken kun je wel tot innovatie komen. Dat is denk ik de potentiële kracht van samenwerking tussen overheid en het Nederlandse bedrijfsleven.’
Mooie praktijkvoorbeelden
Blom somt trots een paar voorbeelden op waar innovatie al plaatsvindt. ‘Op de Wantijbrug en bij de Heinenoord passen we al onze nieuwe strategie toe voor de sourcing van de industriële automatisering (IA) in objecten voor aanleg en grootschalige renovatie. Ook hebben we een circulair viaduct, dat we bij Kampen hebben geopend en inmiddels weer met succes hebben gedemonteerd. We inspecteren bruggen en stormvloedkeringen met drones en delen data met marktpartijen over de performance van bruggen. Verder gebruiken we satellietdata voor het meten van de waterkwaliteit in de Noordzee. En we gebruiken sensoren voor voorspellend onderhoud, bijvoorbeeld op de Bernardsluizen bij Tiel, de Kreekraksluizen en de gemalen in Eefde en IJmuiden.’
Anders
Rijkswaterstaat gaat een aantal zaken anders doen, vat Blom haar verhaal samen. ‘Eind dit jaar komen we met een plan van aanpak waarin we de veranderopgave nadrukkelijker koppelen aan de dealflow zoals we die de komende jaren voor ons zien. Ook gaan we de komende tijd concreet aan de slag bij een aantal projecten. Bij het prestatiecontract Midden-Nederland zetten we in op een langere looptijd en meer flexibiliteit om maximale innovatie te stimuleren. Voor de IJsselbruggen in de A12 stellen we pas na een gezamenlijke ontwerp- en engineeringfase de definitieve prijs met een passende risicoverdeling vast voor de realisatiefase. En voor de A27 Houten - Hooipolder gaan we verder verkennen of en hoe we op een goede manier een 2-fasenaanpak – dus risico’s vaststellen en beheersen – kunnen toepassen op een groot, risicovol project.’
Pascal Lakerveld van Fibercore Europe hoopt op de Marktdag nieuwe contacten op te doen. ‘Wij maken vezelversterkte kunststof bruggen als alternatief voor metaal en beton. Het is een licht materiaal dat bovendien onderhoudsvrij is. Daarnaast is het circulair toepasbaar en daardoor duurzaam. Ik ben benieuwd of de langetermijnvisie van Rijkswaterstaat de ruimte geeft om ons product te gaan gebruiken in projecten.’
Hallo morgen!
Het betoog van Michèle Blom is de aftrap van een middag vol sessies binnen het thema ‘Hallo morgen!’ Bij “Denkend aan Holland in 2050” deelden de deelnemers beelden over de toekomst van ons land en in de sessie ”Back to the future: een film van de toekomst” waanden we ons in 2030. Ton van der Veen (directeur bedrijfsvoering en inkoop Informatievoorziening bij Rijkswaterstaat) en Nico Noorlander (voorzitter van de Samenwerkende Nederlandse Staalbouw), blikten terug op 2019 en op de veranderingen die er nu voor gaan zorgen dat we in 2030 bijdragen aan een duurzame leefomgeving met smart mobility in Nederland.
Wat hebben we in 2019 gedaan om in 2030 een duurzame leefomgeving, mede mogelijk gemaakt door smart mobility, te bereiken? Bekijk de video!
Van lullen naar poetsen
De Vervanging en Renovatie-opgave stond centraal bij de sessie “Van samen lullen naar samen poetsen”. Jessie van der Linden en Henrik Hooimeijer van de inkoopdirectie van Rijkswaterstaat schetsten het beeld dat zij hadden gekregen op basis van de vele gesprekken met de markt over de V&R-opgave. Uit deze gesprekken hebben zij 9 thema’s gehaald, waaruit de deelnemers de belangrijkste hebben gekozen. In 2020 gaan de markt en Rijkswaterstaat vooral aan de gang met de thema’s (open) data, portfoliomanagement en een gezamenlijke inkoopstrategie van en voor de hele sector. Zo kwam de toekomst snel dichterbij.
