Om de forse en complexe infrastructurele bouwopgave de komende decennia met succes te realiseren, is een nieuwe, gezamenlijke aanpak nodig van Rijkswaterstaat en de markt. Deze transitie van de GWW-sector was uiteraard onderwerp van een van de sessies tijdens de Rijkswaterstaat Marktdag.
‘We zien dat onze maatschappelijke opgave complexer wordt’
We staan de komende jaren voor een forse maatschappelijke opgave, zo vertelt Jean Luc Beguin. Hij is als Chief Procurement Officer (CPO) verantwoordelijk voor de totale inkoop van Rijkswaterstaat. ‘We zien dat onze maatschappelijke opgave complexer wordt. We willen Nederland veilig, leefbaar en bereikbaar houden. Dat willen we op een duurzame manier doen, bijvoorbeeld door toe te groeien naar een klimaatneutrale en circulaire manier van werken. Daarbij willen we maximaal gebruikmaken van de technische mogelijkheden – bijvoorbeeld op het gebied van data & IV – die zich razendsnel ontwikkelen.’
Plan van aanpak
‘We wilden weten of we voldoende voorbereid zijn om dit samen met de markt te realiseren. Daarom hebben we McKinsey & Company gevraagd om onderzoek te doen en mogelijke oplossingsrichtingen en verbetermogelijkheden in kaart te brengen. Dit rapport is in juni afgerond, waarna de minister het naar de Tweede Kamer heeft gestuurd. Nu werken we aan een plan van aanpak aan de hand van het rapport.’
‘We verkennen de mogelijkheid van portfoliocontracten’
Ervaringen opdoen
Een van de oplossingsrichtingen is dat Rijkswaterstaat ervaring gaat opdoen met het zogenoemde twee-fasenproces. Dit betekent dat voor de meest risicovolle onderdelen van een project de prijsbepaling volgt als de risico’s beter zijn in te schatten. Bij de renovatie van de IJsselbruggen in de A12 gaan we hier, voortbouwend op eerdere ervaringen, binnenkort mee aan de slag. Het McKinsey-rapport besteedt ook aandacht aan het belang van innovatie. 'Daarom verkennen we de mogelijkheid van portfoliocontracten, waarbij we projecten met een repeterend karakter of projecten binnen een ontwikkeltraject bundelen. Hiermee geven we bouwbedrijven de kans om – gekoppeld aan goede prestatieafspraken – over meerdere projecten heen risico’s te reduceren, faalkosten te verminderen en innovatie te verhogen.'
Input gevraagd
Uiteraard betrekt Rijkswaterstaat marktpartijen bij de ontwikkeling van het plan van aanpak. Tijdens de sessie ‘Markt in transitie’ op de Marktdag wordt dan ook nadrukkelijk om input gevraagd. Deelnemers aan de sessie geven onder meer aan dat Rijkswaterstaat er goed aan zou doen om – daar waar het kan – nu ook al risico’s beter te inventariseren. Bijvoorbeeld als het gaat om kabels en leidingen of vergunningverlening. ‘Regel dit alvast waar het kan, dan neem je al veel risico’s weg.’ Een andere ondernemer zegt: ‘Betrek mensen uit de praktijk zo snel mogelijk bij het inschatten van de risico’s. Dat voorkomt een hoop problemen.’
Binnenkort organiseert Rijkswaterstaat een open consultatie over de transitie in de GWW-sector. Houd de website van RWS Zakelijk in de gaten.
‘We moeten meer open zijn over elkaars belangen en deze uitspreken’
Gelijkwaardig
Andere reacties gaan over samenwerking. ‘Rijkswaterstaat zou meer kunnen sturen op houding en gedrag. Stimuleer geïntegreerde teams en andere samenwerkingsvormen. Trek als team tijdens de realisatiefase bijvoorbeeld samen in de bouwkeet. Zo zit je letterlijk en figuurlijk dicht bij elkaar en ga je automatisch ook gelijkwaardig met elkaar om.’ Iemand anders stelt dat samenwerking geen pleister moet zijn op een slecht contract. ‘Stel gezamenlijke doelen en ambities vast. Toon oprechte interesse en heb respect voor elkaar. Zeg niet: we moeten beter samenwerken, maar: wat willen we nu eigenlijk samen? Wat is het achterliggende doel. Daar hoort ook bij dat Rijkswaterstaat snapt voor welke problemen marktpartijen soms staan. We moeten meer open zijn over elkaars belangen en deze uitspreken. Maar daar moet je wel een goed team voor selecteren en er mensen opzetten die daarmee om kunnen gaan.’
Het vervolg
De sessie tijdens de Marktdag is slechts één onderdeel van de dialoog die Rijkswaterstaat op dit moment voert met de markt. Zo gaat Rijkswaterstaat op basis van het concept van het plan van aanpak, dat medio november gereed is, in gesprek met een aantal vertegenwoordigende koepelorganisaties. ‘Ook organiseren we een schriftelijke open consultatie’, vertelt Maarten Neelis. Hij is directeur markt in transitie bij Rijkswaterstaat en coördineert het plan van aanpak. ‘Dit doen we juist zodat ook nieuwe toetreders op de markt hun visie kunnen geven op de implementatie van de aanbevelingen uit het McKinsey-rapport. Transitie vraagt namelijk niet alleen om actie van Rijkswaterstaat: bij sommige interventies zullen we zelf het initiatief nemen en bij andere interventies vragen we de markt om dit te doen.’
