Grondwater en programma Bodem en Ondergrond

Duurzame instandhouding van grondwatervoorraden in Nederland van voldoende kwaliteit en in voldoende beschikbare hoeveelheid is van groot belang voor zowel de korte als de langere termijn.

Rijkswaterstaat Bodem en Ondergrond ondersteunt binnen het Ministerie de beleidskern bij de uitvoering.

Doelstelling is de duurzame instandhouding van grondwatervoorraden door het tegengaan van verdere vergrijzing en achteruitgang van grondwaterkwaliteit, het realiseren van kwaliteitsdoelen voor grondwater en het terugdringen van normoverschrijdingen. 

Grondwater

Onderwerpen die met onze inzet worden uitgevoerd zijn:

  1.  Instrumenten voor de verbetering van de grondwaterkwantiteit en doelen van het Deltaprogramma Zoetwater, zoals genoemd in de beleidsbrief ‘water en bodem sturend’.
  2. Ondersteuning bij de implementatie van de Kaderrichtlijn Water (KRW) en Grondwaterrichtlijn (GWR) met:
  • adviseren over wijziging GWR en (start) opstellen Stroomgebiedsbeheerplannen (SGBP) (grondwater), advisering over een verantwoorde toelating en gebruik van stoffen (waaronder geneesmiddelen (mens/dier), industriële stoffen, biociden en gewasbeschermingsmiddelen), het adequaat uitvoeren van dat beleid en de monitoring daarvan.
  • adviseren bij het tot stand komen, uitvoeren en monitoren van het beleid voor o.a. het gebruik van, (dier)geneesmiddelen, biociden, industriële stoffen, biociden, gewasbeschermingsmiddelen en meststoffen.
  • adviseren over beleid voor het toepassen van omgekeerde osmose van grondwater en het lozen van brijn in grondwaterlagen.
  1. Adviseren van het Ministerie van IenW over de aanwijzing van Aanvullende Strategische Voorraden (ASV’s) en bescherming van de Nationale Grondwater Reserves (NGR’S)
  2. “Grondwater goed in beeld”: advisering afstemming grondwatermeetnetten en mede tot stand brengen van een Early Warning Meetnet.
  3. Bijdragen aan opstellen brede (interdepartementaal) kennisagenda grondwater en ontwikkeling kennisnetwerk voor grondwater (decentraal).

Rijkswaterstaat Bodem en Ondergrond levert hieraan een gecoördineerde bijdrage samen met collega’s van andere relevante afdelingen op gebied van ruimte, waterkwaliteit en kwantiteit.

Voor de opgave `Grondwater’ hebben wij voor 2024 circa gemiddeld 2,0 fte aan capaciteit gepland.

Programma Bodem en Ondergrond

Met het programma Bodem en Ondergrond werken Rijk, provincies, gemeenten en waterschappen samen aan een gezonde, vitale en klimaatbestendige bodem, ondergrond en grondwater. Dat is nodig voor de maatschappelijke opgaven waar Nederland voor staat; bodemenergie en de energietransitie,  beschikbaarheid van schoon grond- en drinkwater, klimaatadaptatie, vruchtbare grond voor landbouw, biogrondstoffen en biodiversiteit, de woningbouwopgave en een gezonde leefomgeving voor iedereen. Voor nu en voor de toekomst.

Het programma geeft invulling aan de afspraken voor Bodem en Ondergrond uit Water en Bodem Sturend, Structuurvisie Ondergrond, de Nationale Omgevingsvisie (NOVI) en toekomstige verplichtingen uit de Bodemgezondheidsrichtlijn. Het programma bouwt verder op de afspraken en resultaten van de samenwerkingsagenda Bodem en Ondergrond en de kennis en ervaringen uit vele pilots en kennisnetwerken. Het programma verbindt bodemopgaven met ruimtelijke ordening en milieubeleid en vertaalt de lange termijn opgaven, naar concrete doelen, stappen en maatregelen en monitort de voortgang. Dat kunnen we alleen samen doen met gemeenten, provincies, bedrijven, burgers en maatschappelijke organisaties. Daarmee werken we aan een welvarende toekomst in elke regio.

Rijkswaterstaat afdeling Bodem en Ondergrond levert organisatorische ondersteuning en expertkennis aan het programma, zoals bij het uitwerken van begrippen, en helpt mee met de noodzakelijke verbindingen met andere programma’s, zoals het Deltaprogramma.

Bij de organisatie en uitwerking staan 6 thematische programmalijnen centraal:

  1. Regie op de ondergrond,
  2. Bodemdaling,
  3. Minder verstoren, afgraven en meer hoogwaardig hergebruik,
  4. Bodemherstel en diffuse en nieuwe stoffen,
  5. Grondwater,
  6. Gezonde, vitale en klimaatbestendige bodems.

De samenhang tussen de verschillende thema’s wordt geborgd in de dwarsdoorsnijdende programmalijnen. Zie onderstaande afbeelding voor een schematische weergave.

Dwars doorsnijdende programmalijnen

Belangrijk onderdeel van ons werk is het activeren van regionale (kennis)netwerken en de schakel tussen beleid en praktijk. We halen continue signalen uit de praktijk op en helpen met de vertaling van beleid naar de praktijk. We vervullen een liaisonfunctie voor de bestaande kennisnetwerken en werken actief mee in de verbetering van de organisatie hiervan, zoals voor het nieuw te vormen kenniscentrum bodemenergie en het recent opgerichte kenniscentrum bodemdaling en funderingen.

Voor 'Grondwaterdossiers en het programma Bodem en Ondergrond' hebben wij voor 2024 1,9 + 2,4 = 4,3 fte aan capaciteit gepland.