Terugblik 2018

Extra werk door incidenten

Het ontwerp-Aanvullingsbesluit bodem Omgevingswet ging in openbare internetconsultatie. Dat leverde veel inspraakreacties op. Het ministerie van Infrastuctuur en Waterstaat (IenW) startte een beleidsevaluatie naar het stelsel van kwaliteitsborging in het bodembeheer. En de extreem droge zomer leverde veel bewustzijn op voor bodemdaling in relatie tot grondwaterpeilbeheer en benadrukte de noodzaak voor klimaatadaptieve maatregelen.

Via het Uitvoeringsprogramma Convenant bodem en ondergrond zijn inmiddels 47 regio- en kennisinnovatieprojecten gestart. Dat vroeg veel aanbestedingscapaciteit en inmiddels ook coördinatie en inhoudelijke begeleiding.

Verder waren er in 2018 verschillende incidenten die extra werk opleverden:

• kwaliteit en stagnatie in nuttige toepassing van thermisch gereinigde grond;
• plastics in toegepaste grond en baggerspecie;
• het toepassen van grond en baggerspecie in diepe plassen;
• afzet en beheer van AEC-bodemassen;
• mogelijke bodemverontreiniging door rubbergranulaten.

Bodem+ was betrokken bij de beantwoording van meer dan 300 kamervragen en bij verschillende studies naar bovengenoemde onderwerpen. Hierdoor besteedden we in 2018 meer capaciteit aan de beleidsondersteuning van IenW dan vooraf gedacht. Door uitstel van de Omgevingswet naar 2021 kon dat.

Verzoeken voor voorlichting over en implementatieondersteuning bij de Omgevingswet blijven nog beperkt. Tegelijkertijd blijven vragen en adviesverzoeken over de huidige regels door decentrale overheden

Belangrijke resultaten in 2018

In 2018 zijn belangrijke producten opgeleverd en lijnen uitgezet voor de herorganisatie van verantwoordelijkheden, de beleidstransitie en de kennisinfrastructuur in ons beleidsveld. De Structuurvisie Ondergrond (STRONG) werd definitief vastgesteld en de ontwerp-Aanvullingswet bodem Omgevingswet werd aangenomen door de Tweede Kamer. Het ontwerp-Aanvullingsbesluit bodem Omgevingswet ging in de zomer van 2018 ter openbare internetconsultatie.

De bevoegde overheden die betrokken zijn bij de Wet bodembescherming blijven op koers voor afronding van de spoedopgave op het gebied van bodemsaneringen. Het Uitvoeringsprogramma heeft de monitoring daarvan goed in de vingers. Ook Rijkswaterstaat zelf heeft haar eigen MeerjarenProgramma Bodemsanering nagenoeg afgerond en belegt de finale afronding vanaf 2019 bij de regionale directies. Bij veel provincies en gemeenten lopen trajecten om de bodemtaken in 2021 ‘warm’ over te dragen aan de gemeenten. Voor kennisontwikkeling en –innovatie is inmiddels 6,5 miljoen euro geïnvesteerd in 20 regioprojecten en 27 kennisprojecten. Daarbij zijn in totaal ruim 175 decentrale overheden betrokken. 2019 wordt een oogstjaar voor veel van deze kennisprojecten.

De baten en kansen van het bodem- en grondwatersysteem zijn inmiddels goed verankerd in het Deltaprogramma, spoor Ruimtelijke adapatatie. Daar werken we stevig aan mee. Ook bodemdaling staat, zeker na de extreem droge zomer van 2018, definitief op de politieke en bestuurlijke agenda. Wij focussen ons daarbij op het Nationaal kennisprogramma bodemdaling en het Nationaal Kennisprogramma Water en Klimaat (NKWK). De verankering in de Nationale Omgevingsvisie (NOVI) kan nog sterker maar heeft onze aandacht. En 2018 was natuurlijk het jaar waarin de Basisregistratie ondergrond wettelijk verplicht werd voor de eerste 4 registratie-objecten. De komende jaren wordt deze basisregistratie langzaam maar zeker uitgebreid. Over pakweg 15 jaar zullen we ons ruimtelijke planning en civil engineering niet meer voor kunnen stellen zonder deze basisregistratie.

Organisatorisch klaar voor de toekomst

De organisatorische wijzigingen uit 2017 zijn in 2018 geland en functioneren nu naar behoren. Zo blijven we wendbaar en toekomstbestendig. Onze bodemhelpdesk valt al onder het landelijke Informatiepunt Omgevingswet. Verder versterkten we de samenwerking met de programma’s Aan de Slag met de Omgevingswet, het landelijke Deltaprogramma spoor Ruimtelijke adaptatie en het RWS-programma Duurzame Leefomgeving. Hierdoor worden de baten en kansen van het bodem- en grondwatersysteem inmiddels goed meegenomen in deze programma’s en neemt onze kennis over grondwater, klimaatadaptieve gebiedsontwikkeling en bodemdaling toe. Voor het ministerie van BZK werkten we aan een offerte voor een mogelijke nieuwe opdracht: de inrichting van een Kenniscentrum Conventionele Explosieven.

Rijkswaterstaat WVL stelde in 2018 ook een Strategisch Personeelsplan 2018 vast met de titel ‘WVL in actie: op naar 2023’. Hierin zijn de organisatorische speerpunten benoemd en de gevraagde competenties en vaardigheden van onze mensen geduid. Als onderdeel van Rijkswaterstaat conformeert Bodem+ zich aan dit plan en de HRM-opgave die er ligt. Vooral nieuwe instroom van jonge collega’s is voor ons een aandachtspunt.

De vier thema’s waar we als WVL de komende jaren specifiek de focus op leggen, omdat sprake is van de grootste transitie richting 2023, zijn:

• duurzame leefomgeving;
• omgevingswet;
• technologische ontwikkelingen;
• vervanging en renovatie.

Tevreden klanten en klantcontacten

Vraaggestuurd werken en klanttevredenheid staan hoog in ons vaandel. Daarom voeren we voor veel van onze projecten en activiteiten klanttevredenheidsmetingen uit. Gemeten resultaten vertalen we terug naar ons werk. Hieronder vindt u een overzicht van de metingen in 2018:

Tevreden medewerkers

In juli-augustus 2018 heeft RWS een organisatiebreed medewerkersonderzoek uit laten voeren. De resultaten zijn ook op het niveau van de afdeling Bodem en Ondergrond gerapporteerd en met een respons van 70% representatief. In vergelijking met ministeries en andere RWS-directies zijn de medewerkers bijzonder tevreden over de inhoud van hun werk, de mate van vrijheid, werkplezier en leiderschap. Werkdruk vormt het belangrijkste punt van zorg en de samenwerking over afdelings- en directiegrenzen is voor verdere verbetering vatbaar. Daar zetten we in 2019 proactief op in, met name op een nauwe samenwerking met de afdelingen van Veiligheid en Water en Natuurlijk Circulair.

Afronding projecten en taken

Om vernieuwingen in ons werk door te kunnen voeren, zijn er in 2018 diverse projecten afgerond, beëindigd of gereduceerd. Dat was met name het geval binnen de thema’s ‘bestaand beleid’ en ‘kennisoverdracht’. Want Rijkswaterstaat Bodem+ is en blijft een opdracht met een budgettair plafond.

In 2018 heeft Rijkswaterstaat Bodem+ de volgende werkzaamheden afgerond, beëindigd of gereduceerd:

• het kwartiermaken voor het Informatiehuis Bodem en Ondergrond is in maart 2018 definitief gestaakt op besluit van het ministerie van BZK;
• het beheer van de WKOtool.nl is in juli 2018 overgedragen aan de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO), communicatief is dit moment geaccentueerd op het landelijk WarmteCongres in oktober te Nijmgen;
• de ondersteuning van het Uitvoeringsprogramma Bodemconvenant is met circa 1,5 fte verminderd, vanuit de transitiegedachte is het wenselijk dat betrokken decentrale overheden in toenemende mate zelf meer activiteiten oppakken;
• het aantal vragen aan onze bodemhelpdesk bleef beperkt en het aantal vragen aan ons Meldpunt bodemkwaliteit nam af. Hierdoor konden we ook de inleen van de FrontOffice naar ratio reduceren;
• het Partner-In-Business (PIB) project Canada werd afgerond;
• alle actieve dossiers Wbb-kostenverhaal zijn afgerond, we volgen nog 4 dossiers op monitoringstatus. Er komen nauwelijks nieuwe zaken bij vanuit decentrale overheden;

Daarnaast vereenvoudigde en digitaliseerde Bodem+ in 2018 de procedures van kwalibo-erkenningen (kwaliteitsborging bodemintermediairs).