‘Iedereen draagt bij aan het pronkstuk van de regio’

De baggerwerkzaamheden gingen van start in september 2023. In vijf maanden tijd werd zo’n 4 miljoen kuub grond verwijderd. Daarvoor werd gebruikgemaakt van onder andere een grote snijkopzuiger, drie sleephopperzuigers en 2 km aan pijpleidingen. De operatie is succesvol verlopen. En dat schrijven Alex Vandemeulebroecke (projectdirecteur operations bij aannemerscombinatie Sassevaart) en Eric Marteijn (projectdirecteur Nieuwe Sluis Terneuzen bij Rijkswaterstaat, namens de Vlaams-Nederlandse Scheldecommissie) toe aan twee belangrijke elementen: het intensieve contact met alle stakeholders én de jarenlange hechte samenwerking tussen opdrachtgever Vlaams-Nederlandse Scheldecommissie en opdrachtnemer Sassevaart.

24/7 baggeren

Bij de baggeroperatie werd groot materieel ingezet. Zo zijn er van snijkopzuiger CSD Amazone maar enkele op de wereld. ‘Dit enorme schip heeft een snijkop die de grond snijdt én opzuigt’, legt Vandemeulebroecke uit. ‘Bij de baggeroperatie werd deze grond via een door ons aangelegd leidingennetwerk – deels drijvend, deels aan land – naar een van de sleephopperzuigers verplaatst.’ Was de hopper vol, dan werd deze losgekoppeld van de leiding en werd de grond afgevoerd naar de Westerschelde. En naar Knokke-Heist, waar de grond werd hergebruikt voor het kustonderhoud. Ondertussen werd er alweer een andere hopper aan het leidingennetwerk verbonden, klaar om de grond op te vangen. ‘Op die manier konden we 24/7 door blijven baggeren’, zegt Vandemeulebroecke trots.

Onderdeel van iets groots

Zo kwam het dat er regelmatig drie enorme schepen tegelijkertijd aan het werk waren bij de Nieuwe Sluis. Richting het einde van de baggerwerkzaamheden werd ook nog de BHD Peter the Great ingezet: een hydraulische graafmachine om de heipalen in de vloer van de middensluis te verwijderen. ‘Een indrukwekkend geheel’, stelt Eric Marteijn. ‘Het is al bijzonder om met één van deze specialistische schepen te werken, laat staan met drie, vier of zelfs vijf tegelijk. Wat het project nog eens extra bijzonder maakt, is dat iedereen mee kan kijken: medewerkers, omwonenden, vaarweggebruikers en alle andere passanten. Er loopt zelfs een weg door onze bouwplaats heen. Veel mensen krijgen zo een inkijkje in de grootsheid van het project. Dat doet iets met je. Het voelt bijzonder om hieraan mee te mogen werken, hier onderdeel van te zijn.’

Veilig en verantwoord

De baggerwerken vonden plaats in een drukbezocht havengebied. Vaarverkeer en ook wegverkeer moesten ‘gewoon’ doorgaan. Op een veilige en verantwoorde manier. Dat was een van de grootste uitdagingen, legt Marteijn uit: ‘We hebben aan de voorkant heel veel overlegd. Onder andere met de GNA, de Gemeenschappelijke Nautische Autoriteit, die bepaalt wat wel en niet mag. En met de schippers van bijvoorbeeld de sleepboten in de dienstenhaven, die tijdens de baggerwerkzaamheden door een corridor moesten varen. Dat er zo veel samenkwam was soms wel spannend, maar het is allemaal goed gegaan.’

Omgevingsbewustzijn

Nagenoeg alle baggerwerkzaamheden zijn volgens plan verlopen, vertelt Marteijn. ‘Dat is een klein wonder te noemen, want het was een complex project.’ De succesfactor? ‘Het omgevingsbewustzijn’, antwoordt hij direct. ‘We hebben ongelooflijk veel contact met alle stakeholders. De loodsen, sleepboten, de binnenvaart, de GNA, omwonenden en noem maar op. Van gezamenlijke informatieavonden tot gedetailleerde informatiebrieven over de werkzaamheden en open dagen. We werken continu aan deze relatie en aan nauwkeurige informatievoorziening. En dat al jarenlang. Als het dan spannend wordt, zoals met deze grote baggeroperatie, weet je precies wat je aan elkaar hebt. De relatie kan dan tegen een stootje.’ Wat volgens Vandemeulebroecke ook helpt, is dat de Nieuwe Sluis door bijna iedereen gewenst is. ‘Dat neemt de scherpe randjes van mogelijke hinder weg. En de betrokkenheid is hoog: de hele omgeving, alle medewerkers en alle gebruikers zien de Nieuwe Sluis onder hun ogen uitgroeien tot het pronkstuk van de regio. Daar dragen we allemaal aan bij.’

Altijd naar elkaar luisteren

Minstens zo’n belangrijke factor is de samenwerking tussen opdrachtgever en opdrachtnemer. ‘Onze samenwerking gaat al zeven jaar terug’, vertelt Vandemeulebroecke. ‘Die gedeelde ervaring en de inhoudelijke kennis van beide teams werpt in de dagelijkse praktijk zijn vruchten af. Door de verschillen in werkwijze en de culturele verschillen in België en Nederland, is communicatie vanaf het begin heel belangrijk geweest. Inmiddels lezen en schrijven we met elkaar. En nee, dat betekent niet dat we het altijd met elkaar eens zijn. Maar wel dat we áltijd naar elkaar luisteren. Dat we uitzoeken waar we elkaar kunnen vinden en pas stoppen als dat gelukt is.’

Uitgebreid testen voor opening 2024

De CSD Amazone en BHD Peter the Great zijn inmiddels vertrokken. Wel wordt er nog gebaggerd met een van de hoppers, vinden er afrondende werkzaamheden aan de bodem plaats en worden de laatste resten van de oude Middensluis verwijderd. Voor de rest is het voor de Nieuwe Sluis een kwestie van afwerken – alles moet er picobello uitzien – en testen. Heel veel testen, vertelt Vandemeulebroecke. ‘Mechanisch werkt het allemaal, maar de sluis moet ook veilig en foutloos elektronisch worden aangestuurd. Verder worden alle ingebouwde veiligheidsfuncties nagelopen. Een deur mag niet te snel dichtgaan, maar ook niet te traag. En wat gebeurt er als een deur blokkeert of als we te maken krijgen met zwaar weer? Allerhande situaties testen we uitgebreid. Dit loopt door tot aan deze zomer.’ Het eerste schip zal in het laatste kwartaal van 2024 door de Nieuwe Sluis varen. Dan wordt de sluis ook groots geopend.