Om de staat van de natuur en het effect van beheer, aanlegprojecten en herstelmaatregelen te bepalen, zijn natuurdata onontbeerlijk. Rijkswaterstaat, Sovon Vogelonderzoek en Wageningen Marine Research hebben afgesproken dat gegevens uit de landelijke meetnetten over vogels, vissen, bodemdieren en waterplanten van de meeste rijkswateren in het najaar van 2022 voor iedereen in te zien en te downloaden zijn.

Door de stikstofproblematiek en de toenemende aandacht voor biodiversiteit neemt het belang van natuurdata rap toe. Tegelijkertijd is er de roep om een transparante overheid en dus om open data. Daarom verzamelt Rijkswaterstaat steeds meer natuurgegevens. Ook werken we aan open data.

Jaap Graveland, adviseur informatievoorziening programma Natuur

Opendatabeleid

Volgens Jaap Graveland, adviseur informatievoorziening bij het programma Natuur, is het inwinnen en opslaan van gegevens slechts punt één. ‘Er toegang toe hebben en de gegevens begrijpen, is weer wat anders. Het Rijk hanteert een opendatabeleid. Dit betekent dat data die in opdracht van overheden zijn verzameld voor iedereen in te zien en beschikbaar moeten zijn. Maar bij natuurdata kennen we de nodige uitdagingen. De opslag is versnipperd. Een deel van de data wordt door vrijwilligers verzameld; niet in opdracht van de overheid, maar de overheid is er wel van afhankelijk. Ook is er een achterstand, omdat natuurdata voorheen minder prioriteit kregen dan bijvoorbeeld data over giftige stoffen.’

Belangrijke stap gezet

Graveland is dan ook blij dat Rijkswaterstaat samen met Sovon Vogelonderzoek en Wageningen Marine Research een belangrijke stap heeft gezet op dit vlak. ‘Gegevens uit de landelijke meetnetten van vogels, vissen, bodemdieren en waterplanten van de meeste rijkswateren zijn binnenkort voor iedereen in te zien en te downloaden. Dat is uitstekend nieuws.’ De data worden ontsloten via waterinfo-extra.rws.nl, waarbij gebruikers via een viewer relevante meetpunten en soorten gegevens kunnen aanklikken. Beschrijvingen van de data (meta-informatie) helpen de gebruiker met de beoordeling of de data bruikbaar zijn.

Van waarnemingen naar open data

Daarnaast werken het ministerie van LNV, provincies en Rijkswaterstaat aan de verbetering van de Nationale Databank Flora en Fauna (NDFF). Deze bevat ondertussen ongeveer 150 miljoen losse waarnemingen. ‘Binnen 2 jaar willen we daarvan open data hebben gemaakt’, vertelt Graveland. Hij geeft aan dat er ook daarbuiten nog wel wat werk moet worden verzet. ‘Voor veel analyses en rapportages zijn gegevens nodig die volgens een vast protocol zijn verzameld, en dus niet als losse waarnemingen. Die gegevens zijn ondergebracht bij de zogenoemde soortenorganisaties, zoals de Zoogdiervereniging, de Vlinderstichting en Sovon. Nu vragen overheden voor die analyses elke keer apart gegevens op bij al die afzonderlijke organisaties. Dat is erg duur en omslachtig. Daarom gaan we samen met andere overheden en de soortenorganisaties verkennen of en hoe zij deze data als open data kunnen aanbieden. Dat gebeurt uiteraard in goed overleg met de data-eigenaren: de ongeveer 20.000 vrijwilligers die het leeuwendeel van deze gegevens hebben verzameld.’

Ook in dit magazine!