Schoolzones zijn meestal goed zichtbaar op straat, maar nog niet altijd in navigatiesystemen. Om Nederland een stukje verkeersveiliger te maken, sloegen Rijkswaterstaat, gemeenten, de PO-raad, serviceproviders en het Nationaal Dataportaal voor Wegverkeer (NDW) de handen ineen. Het resultaat: een melding van je navigatiesysteem bij het inrijden van een schoolzone. Gerard Martens, projectleider bij Rijkswaterstaat, en Paul Goes, productmanager bij ANWB, vertellen over de geboekte en nog te boeken mijlpalen.

In 2023 voerden we een pilot uit voor de schoolzonemeldingen bij 500 schoolzones in de gemeenten Amsterdam, Rotterdam, ’s-Hertogenbosch, Meijerijstad en Helmond. Weggebruikers kregen een visuele en soms zelfs een audiomelding wanneer ze een schoolzone binnenreden. Dit bleek een succes. 'De evaluatie toonde aan dat circa 60% van de respondenten hun rijgedrag aanpaste na de melding', vertelt productmarketeer Paul bij ANWB. ‘Ze gaven aan dat ze langzamer en alerter reden in schoolzones. Dat is natuurlijk een heel positief resultaat. Het betekent dat we door deze meldingen Nederland weer een stukje verkeersveiliger kunnen maken.’

Landelijke impact

Na de succesvolle pilot is de volgende stap om de meldingen landelijk uit te rollen. 'We hopen hier voor het nieuwe schooljaar mee te beginnen’, reageert Paul. ‘De impact van de pilot was nog beperkt, omdat het maar om vijf gemeentes ging. Wanneer we landelijk gaan, verwacht ik dat weggebruikers erop zullen reageren. Hoe meer aandacht, hoe meer mensen zich bewust worden van schoolzones.’ Maar Paul kijkt ook al verder vooruit. ‘Een ideaal scenario? Dat de navigatie op bepaalde tijden de weggebruiker automatisch om een schoolzone heen leidt. Dat zou pas écht bijdragen aan verkeersveiligheid!'

In Nederland heeft ruim 35% van de scholen een schoolzone. Er was echter geen eenduidige richtlijn voor de markering van een schoolzone. Uit een evaluatie van VM-IVRA blijkt dat er behoefte is aan meer uniformiteit. Daarom heeft kennisplatform CROW een handreiking opgesteld voor wegbeheerders. Deze handreiking geeft aan wanneer het wenselijk is om een schoolzone in te stellen en hoe deze het beste kan worden ingericht. De markering van een schoolzone bestaat hierbij uit de volgende basiskenmerken:

  • markering met het woord ‘schoolzone’ op het wegdek;
  • bebording conform het RVV 1990, J21 met een onderbord ‘schoolzone’;
  • snelheidsremmende maatregelen.

Verandering in rijgedrag realiseren

‘We zijn al goed op weg, maar de data is zeker nog niet compleet’

Het doel is om weggebruikers op de juiste locatie en tijdens piekmomenten te informeren over schoolzones, zodat zij op tijd hun snelheid aanpassen en extra alert zijn in de omgeving van scholen. Om dit te realiseren, moeten de serviceproviders wel weten waar de schoolzones zich bevinden. Gerard legt uit: ‘Dit was een belangrijk aandachtspunt voor VM-IVRA in 2024. Schoolzones zijn niet verplicht en er bestaan geen richtlijnen voor de fysieke markeringen. Daarom hebben NDW en VM-IVRA veel tijd en moeite gestoken in het in kaart brengen van schoolzones met behulp van luchtfoto’s. Zijn er markeringen te zien rondom scholen? Waar begint de zone en waar eindigt die? Het is aan de wegbeheerders om te verifiëren of onze waarnemingen juist en volledig zijn. We willen niet dat mensen op verkeerde momenten een melding krijgen, of helemaal geen melding ontvangen. Wegbeheerders kunnen dit controleren in de ‘George’-applicatie van het NDW, en het regionale datateam kan daarbij ondersteuning bieden. We zijn al goed op weg, maar de data is zeker nog niet compleet.’

‘Steeds meer gemeenten hebben hun schoolzones inmiddels gecontroleerd. Begin 2025 stond de teller op 27% van alle schoolzones. Gemeenten zoals Albrandswaard, Amsterdam, Apeldoorn, Goes, Harlingen, Helmond, ’s-Hertogenbosch, Katwijk, Lisse, Losser, Maasgouw, Nissewaard, Nunspeet en Winterswijk hebben hun gegevens al op orde. Ook gemeenten als Rotterdam, Tiel, Almere, Gilze en Rijen, Emmen en Westerwolde zijn bijna klaar. Heeft jouw gemeente de controle al uitgevoerd? De eerste gecontroleerde schoolzonegegevens zijn inmiddels beschikbaar gesteld aan serviceproviders, zodat zij automobilisten tijdig kunnen waarschuwen voor naderende schoolzones.’

Voorbeeld van het verifiëren van een schoolzone in George

‘Het controleren van de schoolzones in George vormde voor ons de aanleiding om alle schoollocaties in Breda nader te bekijken en onszelf de vraag te stellen of er niet meer schoolzones nodig zijn.’

Martijn Geervliet, adviseur mobiliteit bij Gemeente Breda.

Niet op zondagen

Niet alleen de locatiedata van de schoolzones moeten compleet zijn, ook de gegevens van de scholen moeten kloppen. Gerard legt uit: ‘We willen de weggebruiker niet overladen met meldingen, dus we beoordelen zorgvuldig het nut en de noodzaak van elke melding. Zo komt er bijvoorbeeld geen melding op zondag. We beschikken over gegevens van scholen over vakanties, vrije dagen en lestijden, die de PO-raad (de sectorvereniging voor het primair onderwijs) met het NDW deelt. Op basis van deze gegevens weten serviceproviders wanneer meldingen relevant zijn.’ Gerard sluit af met een oproep: ‘Het zou geweldig zijn als scholen hun informatie tijdig bijwerken of aanvullen bij de PO-raad. Want correcte data dragen bij aan een veiligere schoolomgeving!’