Steeds meer weggebruikers ontvangen real-time meldingen over wegsituaties, zoals files en afsluitingen door ongevallen, wegwerkzaamheden en evenementen in hun auto. Op termijn zouden deze meldingen zelfs de informatieborden langs en boven de weg kunnen vervangen. Dit geldt ook voor de gele borden bij wegwerkzaamheden, want hiervoor is nu een digitale variant: de vooraankondiging. De inzet van digitale vooraankondigingen nam een flinke sprong in 2024. En sinds oktober kunnen wegbeheerders deze ‘vooraankondigingen’ rechtstreeks via de Melvin-tool van NDW inzetten, waarmee VM-IVRA een nieuwe fase is ingegaan. Maar hoe gaat een digitale vooraankondiging eigenlijk in zijn werk? En wat willen we bereiken in 2025? Daar praten we over met Jop Zwienenberg, adviseur kwaliteit en monitoring bij VM-IVRA, en Irma van ’t Hek, omgevingsmanager bij VM-IVRA.
‘We wilden graag leren van de samenwerking met serviceproviders’
‘Volop ervaring opdoen met digitale informatiediensten én met meer wegbeheerders in de regio’, antwoordt Irma op de vraag hoe ze het afgelopen jaar zou samenvatten. ‘Bij VM-IVRA wilden we graag leren van de samenwerking met serviceproviders, waarbij de digitale vooraankondiging, die inmiddels vaak wordt ingezet, een cruciale rol speelt. Daarvoor hebben we informatie van wegbeheerders nodig’, legt Jop uit. ‘Sinds het begin van het jaar hebben we wegbeheerders actief benaderd’, vervolgt hij. ‘Zo maakten we eerst een selectie van werkzaamheden die geschikt waren voor vooraankondigingen. Daarna benaderden we de betrokken wegbeheerders, informeerden hen over de mogelijkheden van digitale vooraankondigingen en moedigden hen aan om hier gebruik van te maken. Tot slot vroegen we hen de benodigde input aan te leveren om het proces te starten.’
Simpel en snel genereren
Hoe werkt een digitale vooraankondiging precies? Jop legt het uit: ‘Een digitale vooraankondiging hanteert een vast format en wordt een week voorafgaand aan een afsluiting getoond in de navigatie van weggebruikers die regelmatig op het traject rijden. Het begint altijd met de datum en tijd, gevolgd door de locatie. Wegbeheerders kunnen nu eenvoudig zelf een vooraankondiging aanmaken in Melvin, de NDW-tool waarin ook alle wegwerkzaamheden worden gemeld. Het proces is snel en simpel. Zodra Melvin de vooraankondiging heeft aangemaakt, controleer ik of alles klopt. Is het in lijn met het format en is de vooraankondiging echt nodig? Als alles in orde is, gaat alles via Melvin rechtstreeks door naar de serviceproviders ANWB, Flitsmeister en Waze.’ Het resultaat is bijvoorbeeld een melding als: ‘Van maandag 26 februari 6:00 tot en met vrijdag 1 maart 20:00 N784 tussen N311 en A12 dicht in beide richtingen door werkzaamheden’.
Richtlijnen voor de digitale vooraankondigingen
We willen weggebruikers niet overspoelen met tientallen meldingen. Daarom versturen we alleen digitale vooraankondigingen als ze écht van toegevoegde waarde zijn. We hanteren hiervoor de volgende richtlijnen:
- Er is tenminste sprake van grote hinder.
- Er is minimaal één afsluiting voor gemotoriseerd verkeer op een drukke weg.
- De afsluiting levert minimaal 10 minuten vertraging op.
- De informatie is aangemeld en is definitief.
- De aanvang van het werk is minimaal 9 dagen na de aanmelding van de vooraankondiging.
- De vooraankondiging kan een week voor de afsluiting gecommuniceerd worden.
Miljoenen bereikte mensen
De inzet van VM-IVRA betaalt zich uit: het aantal verstuurde digitale vooraankondigingen steeg van 54 in 2023 naar 157 in 2024, waarmee ongeveer 5,2 miljoen mensen werden bereikt. ‘Dat is een prachtig resultaat’, reageert Irma. We hebben nu een helder overzicht van het gebruik per provincie en per maand, waarbij duidelijke verschillen zichtbaar zijn. Zo zien we in de zomermaanden vaak een piek door meer werkzaamheden en evenementen, wat leidt tot meer vooraankondigingen.’ Ook de cijfers per regio lopen uiteen. ‘De ene provincie heeft het beter in de werkprocessen opgenomen dan de ander om werkzaamheden in Melvin aan te melden. Omdat digitale vooraankondigingen niet verplicht zijn, krijgen ze bij wegbeheerders niet altijd de hoogste prioriteit.’
Ook Peter van de Veen, product owner bij Tripservice (Waze), kijkt tevreden naar de cijfers. ‘Weggebruikers ontvangen informatie die over hun route gaat, en is dus altijd van meerwaarde. We merken dan ook dat weggebruikers de digitale vooraankondiging waarderen.’
Evenwichtige budgetverdeling
‘Zo krijgen we beter inzicht in de benodigde middelen’
‘Het is niet alleen voor weggebruikers essentieel dat vooraankondigingen tijdig in Melvin vermeld worden, maar ook voor ons,’ legt Irma uit. ‘Elke vooraankondiging brengt kosten met zich mee, en ons budget is beperkt. Serviceproviders ontvangen een vergoeding per ingezette vooraankondiging, betaald door VM-IVRA. Om ons budget effectief te beheren, is het cruciaal dat wegbeheerders vroegtijdig vooraankondigingen in Melvin registreren. Zo krijgen wij beter inzicht in de benodigde middelen en kunnen we een evenwichtige budgetverdeling maken.’ Ze voegt toe: ‘In 2025 willen we samen met de regio’s verder kijken naar een duurzame financieringsstructuur om de samenwerking met serviceproviders te kunnen waarborgen.’
Spreken uit ervaring
‘We hebben nu twee jaar inzet achter de rug en in 2024 hebben we steeds meer ervaring opgedaan met de inzet van vooraankondigingen en het bereiken van weggebruikers’, vertelt Irma. "Dit heeft ons geholpen om te begrijpen wat effectief en noodzakelijk is. Zo rijst de vraag of digitale vooraankondigingen wel nodig zijn bij langdurige afsluitingen, aangezien weggebruikers gedurende een maand niet elke dag meldingen willen ontvangen." Jop voegt toe: ’We nemen al deze ervaringen mee naar volgend jaar. Ook in 2025 willen we zoveel mogelijk wegbeheerders enthousiasmeren voor digitale vooraankondigingen en leren van hun ervaringen. De melding via Melvin werkt goed in de praktijk en we blijven de vooraankondiging verder ontwikkelen. Onder andere om de toepassing nog gebruiksvriendelijker te maken. De regionale datateams, de tactische teams verkeersmanagement en VM-IVRA staan klaar om ondersteuning te bieden. Ons streven is om alle regio’s ervaring te laten opdoen, zodat we zoveel mogelijk weggebruikers tijdig kunnen informeren over wegwerkzaamheden en evenementen.’
