Fietsalternatieven zijn in MIRT-projecten vaak nog een ondergeschoven kindje. De lancering afgelopen april van het Dataplatform Fiets is daarom een stap vooruit, vindt fietsbeleidsadviseur Rick Lindeman. Vanuit het hele land komen in het Dataplatform steeds meer fietstellingen beschikbaar en vergelijkbaar. De effecten van fietsmaatregelen zijn daardoor beter te wegen in infrastructuurplannen.
De ambitie van het Rijk is om voor 2027 200.000 forenzen uit de file op de fiets te krijgen. Goede infrastructuur is daarbij een voorwaarde. Dit betekent dat planprojecten van het Rijk de fiets als volwaardig en gelijkwaardig alternatief moeten meenemen. Al vanaf de beginfase. Nu is deze ambitie in de projectscope nog niet altijd duidelijk verwoord, geeft Rick aan. ‘Toch houdt duurzame mobiliteit in dat je naar alle modaliteiten kijkt. En wil je een CO2-besparing realiseren, dan is de fiets een serieus alternatief’, stelt hij.
Goede onderzoeksvragen
Rick merkt allerlei systemische oorzaken op waardoor fietsalternatieven niet als goede bereikbaarheidsoplossing naar voren komen. ‘Individuele projecten doen wel hun best, maar procedureel gaat het niet vanzelf. Het begint al bij goede onderzoeksvragen en de mate waarin fietsoplossingen in de financiering zijn opgenomen.’ De opdracht vanuit het ministerie bepaalt veel, vertelt hij. ‘Krijg je bijvoorbeeld de gelegenheid om wensen op te halen in de omgeving? Dan moet het bespreken van het onderwerp fietsvoorzieningen in die gesprekken vanzelfsprekend uit de opdracht voortkomen en niet afhangen van de persoon die voor de groep staat.’
Fietsapps
Het expliciet benoemen van duurzame mobiliteit in het Klimaatakkoord is een helder beleidsuitgangspunt. Een handvat is er in de vorm van de recente handreiking verduurzaming MIRT. Rick wijst daarnaast ook op het belang van ‘weten wat er speelt’: ‘We moeten verder kijken dan het eigen wegennetwerk, want juist het provinciale netwerk is voor de fiets relevant. 25% van alle verplaatsingen gaan met de fiets. In de steden ligt dat percentage zelfs nog hoger.
Intussen zie je leuke ontwikkelingen. Steeds meer fietsapps bieden allerlei nieuwe voordelen aan fietsers. Doordat telefoons met verkeerslichten kunnen communiceren kunnen bijvoorbeeld fietspelotons als geheel doorgang krijgen of kan een fietser al van veraf zien dat hij groen licht krijgt. Voor ons als wegenorganisatie valt er nog veel te winnen, want er liggen op het provinciale netwerk veel meer kansen dan nu benut worden.’
Dataplatform Fiets
Het Dataplatform Fiets is gebouwd door de NDW in samenspraak met de vervoersregio’s, de G4 en de provincies. Het dataplatform begint met de Metropool Regio Rotterdam Den Haag (MRDH) en de Vervoersregio Amsterdam (VRA), maar kan gevuld worden door alle gemeenten en telleveranciers. Zo kunnen trackingdata uit bijvoorbeeld de nieuwe aanbesteding rond data van fietsritten in de toekomst worden toegevoegd. In de toekomst worden ook data over fietsritten toegevoegd. Overheden kunnen deze fietsdata gebruiken voor hun fietsbeleid.
Dataplatform fiets
Onderbouwingen voor fietsalternatieven
Goede informatie en gedeelde ervaringen zijn volgens Rick belangrijke voorwaarden om serieus werk te maken van fietsalternatieven. Het Dataplatform Fiets is daarin een cruciale stap. Op termijn kan het dataplatform ook onderbouwingen voor fietsalternatieven leveren. Voor Rijkswaterstaat zijn bovendien de verkeersmodellen van belang. In de recente modellen zijn fietstoepassingen beter opgenomen.
Fietskansen verzilveren
Hoopgevend is dat er nu al successen zijn. Ter inspiratie van projectleiders of omgevingsmanagers heeft Rijkswaterstaat onlangs het Voorbeeldenboek Fiets ontwikkeld. In deze publicatie delen 9 projectleiders voorbeelden van fietskansen die ze in hun project hebben verzilverd. Het gaat in die voorbeelden om grote maatregelen als het aanleggen van een fietsbrug, maar ook om kleinere maatregelen als goede communicatie over een tijdelijke omweg.
Ruimte in de opdracht
Mooie voorbeelden zijn van belang om te stimuleren dat de fiets optimaal wordt meegenomen in het fietsbeleid en de uitvoering van het beleid. Ook laten de voorbeelden zien wat er mogelijk is. Aan de andere kant is het nodig dat Rijkswaterstaat in de opdracht de ruimte krijgt om hier daadwerkelijk aan te werken. Het Voorbeeldenboek Fiets is om die reden aangeboden aan de minister. Ook de handreiking verduurzaming MIRT van Rijkswaterstaat draagt hieraan bij. Deze bevat richtinggevende opdrachtformuleringen voor een gezonde leefomgeving, waaronder de mogelijke bijdrage van fietsalternatieven. Beide producten zijn door een combinatie van BOA-activiteiten en eigen RWS-activiteiten tot stand gekomen.
Meer informatie rick.lindeman@rws.nl
06 53 92 65 89
