Belangrijkste 3 speerpunten
2023 wordt een druk en belangrijk jaar voor Rijkswaterstaat Bodem en Ondergrond. Er komen veel nieuwe bodemprogramma’s uit de startblokken vanuit de beleidsontwikkeling. Na twee ‘tussenjaren’ werken we in een nieuwe governance mee aan de nieuwe bestuurlijke afspraken Bodem en Grondwater 2023-2030 tussen Ministerie IenW en de koepels Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG), Interprovinciaal Overleg (IPO) en Unie van Waterschappen (UvW). Er komt een nieuw Programma bodem en ondergrond en de implementatie van de verbetermaatregelen die volgen uit de Taskforce versterking bodemstelsel komen in het tweede ‘oogstjaar’. Er start een nieuw Actieplan diepe plassen, dat de adviezen uit de bestuurlijke dialogen over diepe plassen in 2022 gaat uitwerken en implementeren. En we willen voorbereid en gesteld staan voor de Omgevingswet die naar verwachting 1 januari 2024 in werking treedt. Ook de decentralisatie van bodemtaken naar gemeenten is en blijft daarbij een belangrijk aandachtspunt.
We voltooien in 2023 de integratie van onze website in het Informatiepunt Leefomgeving, maar houden de website www.bodemplus.nl daarna in de lucht als archiefsite. In 2022 is onze bodemhelpdesk al volledig geïntegreerd in het Informatiepunt. Het Kenniscentrum Ontplofbare Oorlogsresten (KOO) is ingericht en focust zich dit jaar op het opstellen van een Wegwijzer Ontplofbare Oorlogsresten, een onderzoeksprogramma en het vergroten van haar naamsbekendheid.
Veel dynamiek en werk te verzetten dus, terwijl de omvang van de afdeling Rijkswaterstaat Bodem en Ondergrond nagenoeg gelijk blijft. Dit vraagt continu om keuzes en prioriteiten om de beschikbare capaciteit zo effectief mogelijk in te zetten. Onze bijdrage aan de Basisregistratie Ondergrond (BRO) bouwen we in 2023 af. Daar komt het accent te liggen op de verkenning van opname van bodemkwaliteitsgegevens in de BRO via Stichting Infrastructuur Kwaliteitsborging Bodembeheer (SIKB) in opdracht van Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK). We zetten in 2023 vooral extra capaciteit in om bovengenoemde nieuwe programma’s te laten starten. Voor onze inzet door voorlichting en beleidsondersteuning van de nieuwe bodemregels en –instrumenten in de Omgevingswet blijven we afhankelijk van de definitieve invoeringsdatum van deze wet.
Onze capaciteit voor kennisoverdracht blijven we integraal aanbieden via het Informatiepunt Leefomgeving en nauw in samenwerking met decentrale overheden via decentrale werkstructuren van o.a. de Gemeentelijke Werkgroep Bodem (WEB) en Regionale Implementatiecoaches Omgevingswet (RIO’s). Volop werk in uitvoering dus!
Onze speerpunten in 2023
- Water en bodem sturend
Via het programma Bodem en Ondergrond gaan we meewerken aan de beleidsontwikkeling om het water- en bodemsysteem meer sturend te laten worden in ruimtelijke ontwikkelingen. Ook via onze ondersteuning in de Adviestafel Grondwater en de BOA-opdracht Water en Bodem Sturend leveren we deze inbreng.
- Versterken bodemstelsel van kwaliteitsborging
We werken in 2023 volop door aan het pakket aan verbetermaatregelen om het bodemstelsel van bodemkwaliteitsborging te versterken en te verbeteren. Onder aansturing van het Ministerie van IenW, ondersteunen we het Implementatieprogramma Versterking Bodemstelsel met organisatorische capaciteit en inhoudelijke kennis.
Ook het Handelingskader PFAS voor grond en baggerspecie en een breder handelingskader voor zeer zorgwekkende stoffen moeten nog wettelijk worden verankerd. In 2023 wordt een Handreiking/Circulaire zorgplicht Wbb in relatie tot PFAS-saneringen opgesteld. We werken mee aan het Actieplan diepe plassen dat begin 2023 start.
- Iedere schop in de grond klimaatbestendig:
In 2023 blijven we uitvoering geven aan de Impulsregeling Klimaatadaptatie, waarmee totaal 600 miljoen Euro naar de uitvoering in gebiedregio’s gaat. Daarnaast dragen we bij in het ontwikkelen en uitvoeren van een Impulsregeling Deltaprogramma Agrarisch Waterbeheer.
Gericht op onze eigen Rijkswaterstaat organisatie gaan we bijdragen aan de uitwerking van ons Focuspunt klimaatadaptatie RWS, dat doelen en kaders voor Rijkswaterstaat gaat formuleren voor het hoofdvaar- en hoofdwegennet.
Samen werken, samen sterker
Drie flinke opgaven, naast legio andere reguliere taken, die onze ervaren en professionele adviseurs in 2023 met vertrouwen aanpakken. Dat doen we in nauwe samenwerking met onze opdrachtgevers, klanten en de kennisinstituten. We werken onder andere intensief samen met Deltares, het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM), de Inspectie Leefomgeving & Transport (ILenT), het KNMI, het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL), TNO, de Stichting Infrastructuur Kwaliteitsborging Bodembeheer (SIKB), de Explosieven Opruiming Dienst (EOD) en onze partners in het Expertisenetwerk Bodem en Ondergrond. En last but not least de interne samenwerking met diensten en directies binnen Rijkswaterstaat zelf.
Bovenstaand schema visualiseert de belangrijkste werkpakketten waar afdeling Bodem en Ondergrond in 2023 aan werkt. Een deel van onze capaciteit (en kennis) zetten we in op andere programma’s en voor Rijkswaterstaat-opgaven via andere RWS-afdelingen. In 2023 is dat ongeveer 6 fte (circa 16%). We dragen bij aan de programma’s Deltaprogramma spoor Ruimtelijke Adaptatie en integreerden onze bodemhelpdesk en website inmiddels in het Informatiepunt Leefomgeving.
De gezamenlijke Bodem+ opdracht blijft in 2023 ongeveer op het niveau van afgelopen jaar en bestaat uit 22,3 fte.
Onderstaande figuur visualiseert het verloop van deze opdracht vanaf 2005:
Het werk wordt uitgevoerd met eigen ambtenaren van Rijkswaterstaat. Extra capaciteit (als flexibele schil) kopen we in via ons raamcontract voor ingenieursdiensten met commerciële adviesbureaus. Dit raamcontract is in 2022 opnieuw aanbesteed en gegund voor maximaal vier jaar. De samenwerkingsovereenkomst met en contractering naar SIKB is in 2022 eveneens verlengd met vier jaar.
