Dit artikel hoort bij: Bodem+ Jaarwerkplan
Hierbij presenteren wij het Jaarwerkplan Rijkswaterstaat Bodem en Ondergrond in de vorm van een online magazine. Te lezen via uw desktopcomputer, laptop, tablet en smartphone. De pagina’s passen zich automatisch aan het systeem aan dat u gebruikt.
2023 wordt een druk en belangrijk jaar voor Rijkswaterstaat Bodem en Ondergrond. Er komen veel nieuwe bodemprogramma’s uit de startblokken vanuit de beleidsontwikkeling. Na twee ‘tussenjaren’ werken we in een nieuwe governance mee aan de nieuwe bestuurlijke afspraken Bodem en Grondwater 2023-2030 tussen Ministerie IenW en de koepels Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG), Interprovinciaal Overleg (IPO) en Unie van Waterschappen (UvW). Er komt een nieuw Programma bodem en ondergrond en de implementatie van de verbetermaatregelen die volgen uit de Taskforce versterking bodemstelsel komen in het tweede ‘oogstjaar’. Er start een nieuw Actieplan diepe plassen, dat de adviezen uit de bestuurlijke dialogen over diepe plassen in 2022 gaat uitwerken en implementeren. En we willen voorbereid en gesteld staan voor de Omgevingswet die naar verwachting 1 januari 2024 in werking treedt. Ook de decentralisatie van bodemtaken naar gemeenten is en blijft daarbij een belangrijk aandachtspunt.
Dit jaarwerkplan 2023 geeft op hoofdlijnen onze toekomstplannen weer en schetst daarnaast enkele ontwikkelingen. Eind 2022 zijn er nieuwe bestuurlijke afspraken tussen overheden gemaakt voor Bodem en Grondwater. In 2022 werkte het Implementatieprogramma versterking bodemstelsel volop aan de adviezen voor verbetering en versterking van het stelsel tot kwaliteitsborging in bodembeheer. In 2023 wordt dat versneld en afgerond. De tweede helft van 2023 staat vermoedelijk in het teken van vragen beantwoorden over bodemregels in de Omgevingswet en ondersteuning bij de implementatie daarvan.
Dit werkplan speelt in op de actualiteit. We houden voortdurend rekening met de ontwikkelingen in de omgeving, de achtergronden en de ontwikkelingen in ons werkveld. Dit doen we onder andere via de reguliere contacten met het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat, via onze accountmanagers, de signalen die binnenkomen via het Informatiepunt Leefomgeving, gesprekken met de Omgevingsdiensten en reguliere contacten met de Werkgroep BOOG van IPO, het WEB van VNG en met diverse brancheorganisaties.
Namens de Rijksoverheid voeren wij 6 wettelijke taken uit. Het beoordelen van aanvragen Baggerspecieverklaringen (op basis van de Wet belastingen op milieugrondslag (Wbm)) en Niet-reinigbaarheidsverklaringen grond (op basis van het Besluit stortplaatsen en stortverboden afvalstoffen (Bssa)) voeren we uit in opdracht van ministerie van Infrastructuur en Waterstaat-DGMI (directoraat-generaal Milieu en Internationale Zaken). Zij regelen ook de financiering. De overige 4 wettelijke taken voeren we uit in opdracht van en gefinancierd door het ministerie van IenW-DGRW (directoraat-generaal Ruimte en Water).
In december 2022 zijn de Bestuurlijke afspraken Bodem en Bodemsanering voor de periode 2023 t/m 2030 door het Ministerie van IenW, en de koepels VNG, IPO en UvW vastgesteld. Met deze samenwerking worden landelijk, provinciaal en lokaal beleid en uitvoering beter met elkaar verbonden en afgestemd, gericht op herstel, bescherming en duurzame benutting van bodem en ondergrond.
Duurzame instandhouding van grondwatervoorraden in Nederland is van groot belang, voor zowel de grondwaterkwaliteit als de grondwaterkwantiteit, voor zowel de korte als de langere termijn.
In 2023 vergroten wij onze inzet wederom op de advisering en kennisinbreng bij vraagstukken over de toepassing van de regelgeving rond grondverzet en op benodigde aanpassingen van de bestaande regelgeving op het gebied van grondverzet (graven, saneren, toepassen, reinigen en storten). Ook zal Rijkswaterstaat afdeling Bodem en Ondergrond ondersteuning en kennis blijven bieden in het implementatieprogramma dat aan de slag is met de verbetermaatregelen van de Taskforce versterking bodemstelsel.
Rijkswaterstaat Bodem en Ondergrond stimuleert en ondersteunt de implementatie van het bodem- en ondergrondbeleid door decentrale overheden via kennisoverdracht, netwerkvorming en beheer van netwerken, accountmanagement in de regio’s met decentrale overheden.
Een klimaatbestendig Nederland in 2050. Het doel dat de gezamenlijke overheden hebben onderstreept in het Deltaplan Ruimtelijke adaptatie in 2017 om te anticiperen op de voorspelde klimaatverandering. Hierin zijn stevige stappen gezet. ‘Iedere schop in de grond klimaatbestendig’ zet de toon voor de uitvoering van het Deltaprogramma 2023. Het bodem- en watersysteem wordt hierbij eindelijk weer leidend in de ruimtelijke inrichting van Nederland en de basis voor maatregelen. Bodemdaling wordt als tegenhanger van zeespiegelstijging als een van de meest complexe bodemopgave van dit moment meegenomen. Naast klimaatadaptatie en –mitigatie is het onderdeel van veel andere maatschappelijke opgaven, zoals stedelijke ontwikkeling, voedselvoorziening en duurzame economie. Oplossingen die duurzamer bodembeheer en landgebruik vragen. Al sinds 2014 is Rijkswaterstaat Bodem en Ondergrond actief binnen bovengenoemde dossiers. In 2023 gaan we ook bijdragen in de uitwerking van het Focuspunt Klimaatadaptatie in opdracht van het Bestuur van Rijkswaterstaat, waarbij doelen en kader voor het hoofwegen- en vaarwegennet worden geformuleerd.
Rijkswaterstaat Bodem en Ondergrond ondersteunt het programma BRO van het ministerie van BZK. In 2023 reduceren we onze inzet ten opzichte van 2022 door personele wisselingen. We ontwikkelen activiteiten en producten die de gebruikers stimuleren om BRO-data aan te leveren en te gebruiken bij ruimtelijke plannen en beleid.
Bodem is via een Aanvullingswet, een Aanvullingsbesluit- en een Aanvullingsregeling integraal onderdeel van de Omgevingswet. Werken met en in de geest van de Omgevingswet wordt de nieuwe norm. Steeds meer decentrale overheden verdiepen zich in de nieuwe systematiek van bodem in de Omgevingswet.
Rijkswaterstaat, directie Leefomgeving heeft in januari 2021 de opdracht van het Ministerie van BZK gekregen om een Kenniscentrum ontplofbare oorlogsresten uit de Tweede Wereldoorlog op te richten en te beheren. Dit kenniscentrum is opgericht voor aanvankelijk een periode van minimaal 4 jaar en daarna volgt een evaluatie. We zijn gevraagd vanwege onze ervaring met het opzetten en faciliteren van kenniscentra.
Alle werkzaamheden voor de gezamenlijke opdracht Bodem en Ondergrond, de ondersteuning van het Projectbureau BRO en het Kenniscentrum Ontplofbare Oorlogsresten zijn ondergebracht in de Rijkswaterstaat-afdeling Bodem en Ondergrond. Deze afdeling leent ook capaciteit uit aan de opdrachten Informatiepunt Leefomgeving, de Impulsregelingen klimaatadapatie en deltaprogramma agrarisch waterbeheer en aan de RWS-afdelingen Natuurlijk Circulair en Waterkwaliteit en Natuurbeheer.