Koepelprogramma VANG III: Natuurlijk Kapitaal

Rijkswaterstaat Bodem+ werkt sinds 2015 aan het programma Natuurlijk Kapitaal. Natuurlijk kapitaal is een breed begrip. Het gaat om het vermogen van het natuurlijke systeem (bodem, water, lucht) om ons van nuttige goederen en diensten te voorzien. Denk bijvoorbeeld aan natuurlijke grondstoffen (olie, mineralen, grind, hout), schone energie (zon, wind, waterkracht) en voedsel. En ook aan diensten als recreatie en verkoeling, waterberging en CO2-vastlegging. Het gaat dus eigenlijk om diensten van het landschap die bijdragen aan onze welvaart en aan ons welzijn.

Bereikte hoofddoelen en resultaten

Het hoofddoel van het programma is: zorgen dat duurzaam gebruik van natuurlijk kapitaal zo veel mogelijk een vanzelfsprekend onderdeel wordt bij beleids- en investeringsbeslissingen van overheden, bedrijven en andere organisaties. Dit willen we bereiken door het zichtbaar maken van goede voorbeelden. En ook door het leggen van relaties met circulaire economie. In 2016 werkten we op 3 punten aan dit hoofddoel:
 

  • Zichtbaarheid en bewustwording
  • Verankering van natuurlijk kapitaal
  • Voorbeeldrol van Rijkswaterstaat (RWS)
     

We werkten aan zichtbaarheid en bewustwording doordat we verschillende (pilot)projecten ondersteunden die laten zien wat natuurlijk kapitaal precies is. Deze pilots zijn in 2015 opgestart en in 2016 afgerond. Ook deelde Bodem+ niet alleen kennis via Community of Practices en via nieuwsberichten, maar ook via de website en via symposia zoals BodemBreed en de Natural Capital Conference 2016.
Natuurlijk kapitaal was in 2016 vast onderdeel in het Rijksbrede programma Circulaire Economie. Bodem+ leverde input aan de discussies en aan de tekstvoorstellen die hieraan voorafgingen.

De voorbeeldrol van RWS was in 2016 te zien door onder andere haar inzet voor en deelname aan de Green Deal Infranatuur. En door de pilots op het gebied van biobermen. Daarnaast is RWS actief betrokken bij het thema natuurlijk kapitaal binnen het betonakkoord.

De belangrijkse producten die we leverden

  • De afronding van de pilots natuurlijk kapitaal Breda (natuurlijk kapitaal en klimaatadaptatie), groene daken, natuurlijk kapitaal Zeeland. Voor de resultaten kunt u kijken op de website.
  • We waren actief partner bij de uitvoering van de Green Deal Infranatuur. Een Green Deal, waarbij 20 partijen (waaronder RWS als uitvoerder van IenM) niet alleen werkten aan het versterken van de bewustwording en de kennis over biodiversiteit bij infrastructurele werken. Maar ook werkten zij aan het inzichtelijk maken van de kosten en baten van biodiversiteit, het delen van kennis er ervaringen op het gebied van aanleg, beheer en onderhoud en meer duidelijkheid krijgen over de interpretatie van natuurregelgeving.
  • Pilots biobermen: de vergroening van geluidsschermen en het inzaaien van de middenberm.
  • Ondersteunende activiteiten bij de Green Deal Cirkelstad, o.a. de Cirkelstad animatie.
  • Een workshop koppeling ANK aan maatschappelijke opgaven gemeenten.
  • Delen van kennis via de Atlas Natuurlijk Kapitaal, website Bodem+, de CoP Ecosysteemdiensten, de CoP VCA, BodemBreed en Natural Capital Conference.
  • De quickscan Natuurlijk Kapitaal en RWS.

We organiseerden 2 bijeenkomsten van de CoP ecosysteemdiensten met als thema’s ‘Met of tegen de natuur’ en ‘natuurlijk kapitaal en de omgevingsvisie’.

In 2017 leggen we de focus niet alleen sterker op de betekenis van natuurlijk kapitaal in onze eigen projecten en activiteiten van RWS. Maar ook op de samenhang tussen natuurlijk kapitaal en het streven naar een circulaire economie.

Ook ondersteunden we bij de Green Deal Cirkelstad. Daarin werken 8 publieke en private koplopers, 3 ministeries en het RijksVastgoedBedrijf samen. Ze delen kennis om grondstoffen en energie circulair in te richten. En om mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt werk te bieden.

Bodem+ nam als lid deel aan het Centraal College van Deskundigen Bodembeheer en bodembescherming van SIKB (Stichting Infrastructuur Kwaliteitsborging Bodembeheer) en aan de Commissie Milieukwaliteit NEN (NEderlandse Norm). In een begeleidingscommissie van de CROW werkten we mee aan het realiseren van de CROW-publicaties 132 ‘Werken in of met verontreinigde grond’ en 307 ‘Kabels en leidingen in verontreinigde bodem’. Die zijn herzien en samengevoegd tot één nieuwe richtlijn.