Nieuwe gedragscode voor werken rond beschermde planten en dieren

De nieuwe Gedragscode Soortenbescherming Rijkswaterstaat is op 29 september ingevoerd en geldt direct voor alle nieuwe en lopende projecten, vertelt Leo Vorthoren, ecoloog van Rijkswaterstaat. “We werkten eerder ook al met een gedragscode. Deze code wordt iedere vijf jaar geëvalueerd en opnieuw vastgesteld.”

Bokkenorchis

Werknemers en aannemers van Rijkswaterstaat beheren en onderhouden uiteenlopende natuur, door bermen te maaien of bijvoorbeeld door graaf- en bouwwerkzaamheden. En we kunnen overal in Zeeland beschermde soorten tegenkomen, zegt Leo. “Zelfs in wegbermen. Zoals de bokkenorchis, bergnachtorchis of glad biggenkruid, of dieren zoals de veldspitsmuis en de Noordse woelmuis. Daar moet je voorzichtig mee omgaan.”

Administratie

Volgens de wettelijke regels zou Rijkswaterstaat voor al dat werk een ontheffing moeten aanvragen bij het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit. “Dat geeft natuurlijk een enorme administratieve last, zowel voor ons als voor het ministerie, bovendien duurt dat erg lang. Om daar praktisch mee om te gaan is de gedragscode in het leven geroepen.” De gedragscode beschrijft van alle werkzaamheden welke effecten ze hebben op welke soorten en hoe je daarmee moet omgaan.

In kaart brengen

Een van de manieren waarop Rijkswaterstaat rekening houdt met beschermde planten, is door geen bermen te maaien wanneer beschermde planten bloeien. “Zo krijgen ze de kans zich uit te zaaien. We brengen de locaties van de beschermde soorten goed in kaart, markeren die met een paaltje en lint en leggen ze vast in een protocol, zodat beheerders er omheen kunnen maaien.” In bermen komen ook beschermde diersoorten zoals de veldspitsmuis voor, die hoge beschutting nodig hebben om zich te verschuilen voor roofvogels. “Door in stroken te maaien en steeds een stuk te laten staan, is het dier beschermd en kun je toch je werkzaamheden uitvoeren. Zo staat voor allerlei ingrepen en alle beschermde soorten beschreven welke maatregel we moeten treffen. Alleen bij afwijkende werkzaamheden die niet in de gedragscode zijn beschreven, moeten we dan nog een ontheffing aanvragen.”

Voorkomen

In de vorige gedragscode mocht Rijkswaterstaat nog soorten verplaatsen als die werkzaamheden in de weg stonden. “Dat gebeurde bijvoorbeeld bij het plaatsen van warmtepompen ter verduurzaming van het Topshuis, waar we glad biggenkruid naar een andere plek hebben getransporteerd. Dat mag nu niet meer zonder ontheffing. Wat we wel kunnen doen, is voorkomen dat een beschermde soort ergens neerstrijkt op een plek waar we aan het werk willen. Bijvoorbeeld door broedplaatsen voor het broedseizoen onaantrekkelijk te maken door er dagelijks rond te lopen met een hond. Dan zoeken de vogels vanzelf een andere plek op. Of in de buurt van vleermuizen alleen overdag werken, zodat we ze niet verstoren.”

Dubbele toets

Een aannemer die werk voor Rijkswaterstaat uitvoert, dient vooraf een ecologisch werkprotocol in, waarin wordt beschreven hoe hij de gedragscode naleeft. Dit moet worden opgesteld door de ecoloog van de aannemer en worden goedgekeurd door de ecoloog van RWS. “Met zo’n dubbele toets weten we zeker dat de werkzaamheden geen schadelijke effecten hebben op beschermde soorten.”