‘Kennis zit in mensen, niet alleen in databases of documenten’

In het Programma Renovatie Bruggen werkt Rijkswaterstaat samen met marktpartijen en kennisinstituten aan de renovatie van 8 belangrijke bruggen in het hoofdwegennet. Cruciaal hierbij is de borging en overdracht van opgedane kennis: iedere volgende renovatie kan daarmee beter verlopen. Bovendien ontstaat er een ‘blauwdruk’ voor toekomstige renovaties van soortgelijke bruggen. In gesprek met Sander den Blanken, algemeen directeur bij ingenieursbureau Arup en projectmanager bij de recent afgeronde renovatie van de Galecopperbrug in de A12.

Wie: Sander den Blanken - Wat: algemeen directeur - Waar: Arup

Waarom is kennisborging zo belangrijk?
‘Rijkswaterstaat heeft ongeveer 250 stalen bruggen in beheer, vast en beweegbaar. De rijdekken van deze bruggen hebben allemaal dezelfde opbouw, gebaseerd op een concept uit de jaren 60 en 70. Doet zich bij 1 brug een bepaald schadetype voor, dan krijgen andere bruggen ook met dit probleem te  maken. Half jaren 90 kwam dat goed aan het licht toen de klep van een stalen brug na enkele jaren al grote scheuren vertoonde. Het besef dat een oplossing altijd voor een reeks bruggen zou gelden, deed de roep om kennisborging toen al luider klinken.’

Speelt de sterke verkeerstoename in die noodzaak nog een rol?
‘Zeker. Het vrachtverkeer is de afgelopen decennia exponentieel gestegen. Bovendien maakt de recente opkomst van een enkele, brede band – waar voorheen 2 banden als norm gold bij vrachtwagens – de belasting op het rijdek bijna dubbel zo groot. Neem daar een technisch fenomeen als vermoeiing bij en een gemiddeld rijdek voldoet al gauw niet meer aan de eisen. De toegenomen behoefte aan nieuwe, levensduurverlengende oplossingen maakt kennisborging daarom extra urgent.’

Bij de renovatie van de Moerdijkbruggen deden we ervaring op met het toepassen van hogesterktebeton. Foto: ©Joop van Houdt

Hoe wordt de opgedane kennis binnen het programma geborgd?
‘Na ieder onderdeel in de planvorming of uitvoering volgt een evaluatie die wordt verwerkt in evaluatiedossiers en lessons learned-documenten. Maar kennis zit behalve in databases en documenten eigenlijk vooral in mensen. Vandaar dat een aantal mensen bewust langer bij het programma betrokken blijft. Niet alleen medewerkers van Rijkswaterstaat, maar ook van advies- en ingenieursbureaus en kennisinstituten.’  

En op welke wijze vindt kennisdeling plaats?
'Leerervaringen nemen we mee in nieuwe ontwerpplannen en contracten. Daarnaast delen we kennis tijdens vakbijeenkomsten, zoals bijvoorbeeld de jaarlijkse Betondag, en via publicaties. Zo zijn er verschillende artikelen verschenen over de nieuwe fundering van de Galecopperbrug die voor het eerst naast een bestaande fundering werd gebouwd. Een ander voorbeeld is de berichtgeving over de oude Waalbrug bij Ewijk waar de tuien momenteel worden vervangen, uniek in Europa.'

De ervaring uit het Moerdijkbruggen-project kwam goed van pas bij de renovatie van de Galecopperbrug. Hierdoor konden we met een beter product werken en haken en ogen in de uitvoering aanpakken.

Is kennis delen in een concurrerende markt niet lastig?
'Het klopt dat bedrijven kennis delen vaak als heel gevoelig ervaren. Anderzijds, kennis op zichzelf is niet meer zo belangrijk, want in het huidige informatietijdperk weet iedereen het binnen no time. Veel interessanter is de snelheid waarmee bedrijven kennis kunnen toepassen. Kennis gemakkelijk delen kan heel goed wanneer je deze buiten het commerciële oogmerk houdt; schrijf marktpartijen daarom niet voor hóe ze iets moeten maken, wel aan welke eisen een product moet voldoen.'

Van welke kennistoepassing heeft de gerenoveerde Galecopperbrug profijt gehad?
'Een goed voorbeeld is het toegepaste materiaal, hogesterktebeton. Tijdens een pilot in 2001 is dit product voor het eerst gebruikt bij de Calandbrug in de Rotterdamse haven. Later volgden de bruggen bij Moerdijk en Hagestein, steeds met wisselend succes. Maar die ervaringen leidden wel tot een beter product, waarbij we tegelijkertijd haken en ogen in de uitvoering konden aanpakken. Mede daardoor was de renovatie van de Galecopperbrug een jaar eerder klaar dan gepland.'

In de 2020 staat de renovatie van de erg drukke van Brienenoordbrug gepland. Wellicht kunnen we dan gebruikmaken van Spitsmijden, een beloningsconcept dat zijn waarde heeft bewezen tijdens de werkzaamheden aan de Galecopperbrug.

Wat heeft de Galecopperbrug-renovatie aan kennis opgeleverd?
'Het rijdek ligt vrij schuin, waardoor het hogesterktebeton bij het storten niet overal kon komen. Een hoger gelegen brugonderdeel moesten we daarom handmatig met trilnaalden verdichten. Die nieuwe methode nemen we nu als ervaring mee. Daarnaast heeft de gefaseerde aanpak, waarbij 10 rijstroken konden openblijven, heel goed gewerkt. In combinatie met het Spitsmijden, waarbij automobilisten een financiële beloning konden opbouwen door in de spitsuren niet over de Galecopperbrug te rijden, gaf dat nauwelijks verkeersproblemen. Zo’n oplossing kan wellicht ook uitkomst bieden bij de renovatie van de erg drukke Van Brienenoordbrug, die vanaf 2020 gepland staat.'

Wat zou u Rijkswaterstaat willen adviseren over het borgen en overdragen van kennis?
'Blijf hierin investeren en kies niet voor 1 leerstijl, maar meerdere. Want de manier waarop iemand kennis opdoet, verschilt van mens tot mens. De een leest liever een boek, terwijl een ander juist graag iets doet. En overhandig betrokken partijen niet alleen een handboek met richtlijnen, maar wees proactief in het uitleggen van methoden, richtlijnen en toepassingen. Aanreiken én overbrengen dus, alleen daarmee kan je ieder nieuw project tot een succes maken.'