Om de service op de Nederlandse vaarwegen te verbeteren, startte Rijkswaterstaat in 2019 met het programma Beter Bediend. Dit programma stimuleert meer vervoer over water, ruimere bedientijden op bruggen en sluizen, en betere informatievoorziening aan schippers. Een van de maatregelen binnen Beter Bediend is Sluisplanning. Op de vernieuwde website sluisplanning.rws.nl is informatie te vinden over geplande schuttingen en de bezetting van de wachtplaatsen bij de sluis. Deze informatie is er nu voor de sluizen op de hoofdvaarweg Lemmer-Delfzijl en een aantal sluizen in Zeeland . RWS onderzoekt mogelijkheden om deze dienst uit te breiden. Schippers krijgen real-time inzicht in de vaarwegdrukte en kunnen hun reis zo nog beter plannen. We spreken hierover met Christan Liefaard, programmamanager Beter Bediend, en nautisch adviseur Edser Bonne.
‘Sluisplanning is een simpele maar effectieve dienst’, zo vertelt Christan. ‘Voorheen meldden schippers die richting een sluis voeren op de marifoon dat ze eraan kwamen en erdoor wilden. Vervolgens nam de sluisbediener het schip op in de planning en mochten ze met de sluisschutting mee als er plek was voor het schip. Om het schutproces te versnellen gebruiken we tegenwoordig bij een aantal sluizen AIS – een locatiesysteem gebaseerd op transpondertechnologie. Daarmee zien we al veel eerder dat een schip eraan komt. Met die informatie plannen operators hoe ze de aankomende schepen schutten. De aankomende schepen met verschillende formaten worden als blokjes in de sluiskolk geplaatst om tot een optimale planning te komen en zoveel mogelijk schepen in 1 schutting mee te nemen. Die schutting zetten ze vervolgens klaar in het systeem.’
Voordelen voor de schipper
Handig voor de sluisbedienaar dus. Maar wat heeft de schipper eraan? Edser: ‘Nieuw aan het systeem is dat schippers nu ook de sluisplanningen kunnen zien. Zij zien dan in één oogopslag wanneer hun schip waarschijnlijk geschut wordt. Met die informatie plannen ze hun reis makkelijker. Het zorgt voor meer duidelijkheid en daardoor ook zekerheid. Zie je dat je pas over een paar uur aan de beurt bent? Dan kun je ook wat gas terugnemen en rustig varen. Dat is beter voor je brandstofverbruik en het milieu.’
Elkaar de ruimte geven
Sinds 1 september hebben schippers toegang tot de vernieuwde site. We werken natuurlijk aan uitbreiding en verbetering. De schippers kijken mee en geven feedback. Edser: ‘Met die feedback stellen we de dienst nog beter af op het vaarwegverkeer. Nu plannen we bijvoorbeeld 2 tot 3 schuttingen vooruit. Maar we merken al dat we door lokaal verkeer moeten bijstellen. Christan: ‘Het is nog wel spannend in hoeverre we de planningen ver vooruit betrouwbaar in kunnen delen. Er kan zomaar een schip vanuit een andere vaarweg tussendoor komen. Die moeten we dan ook schutten.’
‘We moeten nu werken aan bewustwording’
Meer begrip
‘Hoe schippers daarop gaan reageren, weten we nog niet’, zegt Edser: ‘Positief is wel dat ze het letterlijk zien gebeuren in de sluisplanning. Ik verwacht dat dit meer begrip oplevert. Ook het inzicht in het gebruik van wachtplaatsen is handig. Veel schepen moeten namelijk aan vaarrusttijden voldoen. Nu kunnen ze handig bepalen waar ze gaan liggen voor hun overnachting. Schippers kunnen elkaar zo letterlijk en figuurlijk de ruimte geven. Vergelijk het met ritsen op de weg. Laat je wat ruimte, dan stroomt het lekker door. Maar doe je dat niet, dan stokt het. Aan die bewustwording moeten we nu werken.’
Betrouwbare informatie voorwaarde voor succes
In de zomer en in weekenden is het altijd drukker met recreatievaart. Zeker in de Friese wateren en Zeeland. ‘Dat verkeer nemen we ook mee’, vertelt Christan. ‘Dus we schutten steeds meer. De informatie daarover moet wel betrouwbaar zijn, zodat iedereen goed kan plannen. Alleen dan wordt het een succes. Het is net als file-informatie: klopt die niet, dan krijg je een hoop over je heen. Hiermee is dat niet anders.’ Sluisplanning gebruiken we vooralsnog op de hoofdvaarweg Lemmer – Delfzijl en bij een aantal sluizen in Zeeland. Maar andere regio’s kijken ook al mee, zo vertelt Edser. En Christan hoopt dat het niet daarbij blijft. ‘Hopelijk wordt dit een succes en kunnen we ook andere vaarwegen toevoegen. Dat zou mooi zijn!’
