Specialistische kennis centraal bundelen
Rijkswaterstaat, directie Leefomgeving heeft in januari 2021 de opdracht van het ministerie van BZK gekregen om een Kenniscentrum ontplofbare oorlogsresten1 uit de Tweede Wereldoorlog op te richten en te beheren. Dit kenniscentrum wordt opgericht voor aanvankelijk een periode van minimaal 4 jaar en daarna geëvalueerd. We zijn gevraagd vanwege onze ervaring met het opzetten en faciliteren van kenniscentra.
De Tweede Wereldoorlog is al bijna 75 jaar voorbij, toch zitten er nog veel niet gesprongen explosieven in de bodem. Die kúnnen een probleem zijn bij werkzaamheden in of op de bodem. Primaire doelgroep van het kenniscentrum zijn de gemeenten. Het kenniscentrum heeft als doel de kennis met betrekking tot het omgaan met ontplofbare oorlogsrechten bij gemeenten te vergroten. Dit moet gemeenten beter in staat stellen afgewogen, doelmatige en kostenefficiënte besluiten te nemen met betrekking tot het opsporen van ontplofbare oorlogsrechten. Een belangrijke taak is dan ook het verspreiden en toepasbaar maken van beschikbare kennis.
Daarnaast heeft het kenniscentrum een taak in kennisontwikkeling door het initiëren, begeleiden en implementeren van onderzoek. Dit moet gemeenten handvatten bieden op het moment dat zij met ontplofbare oorlogsrechten te maken krijgen. In het verlengde daarvan moet een nog te ontwikkelen afwegingskader een hulpmiddel zijn dat gemeenten helpt bij de besluitvorming, vanuit haar verantwoordelijkheid voor de openbare orde en veiligheid om wel/niet tot opsporing van ontplofbare oorlogsrechten over te gaan. Dat is iets dat de gehele keten aangaat. Het kenniscentrum richt zich daarom niet alleen op gemeenten, maar ook op de gesprekspartners van gemeenten. Voor inhoudelijke input wordt gebruik gemaakt van kennis en expertise uit het werkveld.
Uitvoeringsfase
Het kenniscentrum is op 14 september 2021 officieel gelanceerd. Vanaf dat moment zijn ook de helpdesk en de website voor de doelgroep bereikbaar. De website zal in 2022 verder worden aangevuld met onder andere praktijkverhalen en themapagina’s die aansluiten bij de kennisbehoefte van de doelgroep.
Met behulp van werkgroepen met vertegenwoordigers uit het werkveld is in 2021 een aanzet gegeven tot het opstellen van een onderzoeksagenda. De onderzoeken moeten een bijdrage leveren aan de ontwikkeling van het afwegingskader. In 2022 zal deze onderzoeksagenda verder worden geconcretiseerd en zullen naar verwachting de eerste onderzoeken worden uitgevoerd.
In 2022 zal tevens gewerkt worden aan een consultatieversie van het afwegingkader. Net als bij het onderzoeksprogramma wordt bij de totstandkoming van het afwegingskader het werkveld betrokken. Aanvullend daarop worden bij het afwegingskader bestuurders betrokken. Om op strategisch niveau input te geven voor het afwegingskader. Daarnaast zullen ze gevraagd worden zich in te zetten als ambassadeurs van het afwegingskader.
[1]Oorspronkelijk zou de naam KCE explosieven zijn en daarbij verwijzen naar conventionele explosieven. Omdat in het werkveld de term conventionele explosieven langzaam maar zeker vervangen wordt door de term ontplofbare oorlogsresten is de naam aangepast naar Kenniscentrum Ontplofbare Oorlogsresten.
