Voorwoord

Dit artikel hoort bij: Bodem+ Jaarwerkplan 2021

Voorbereid op de Omgevingswet, voorbereid op de toekomst

Meisje met bal ligt op gras waarbij aarde onder gras zichtbaar is, twee andere meisjes komen aanrennen

Belangrijkste 4 speerpunten

2021 wordt een druk en belangrijk transitiejaar voor Rijkswaterstaat Bodem+. We willen voorbereid en gesteld staan voor de Omgevingswet die naar verwachting in 2022 in werking treedt. We gaan de nieuwe bestuurlijke afspraken bodem en grondwater die begin 2021 gemaakt worden ondersteunen, en in de tussentijd houden we enkele belangrijke activiteiten die nog doorlopen vanuit het voormalige Bodemconvenant in de lucht. De aanstaande decentralisatie van bodemtaken naar gemeenten is daarbij een belangrijk aandachtspunt. 
De afgelopen jaren hebben geleerd dat ook het huidige stelsel van grond- en baggerstromen en kwaliteitsborging in het bodembeheer versterking en herijking vraagt. Rijkswaterstaat Bodem+ zal volop meewerken met capaciteit en (systeem)kennis in de Taskforce bodemstelsel die gaat werken aan verbetervoorstellen. Ook blijven we meewerken aan het definitieve handelingskader PFAS voor grond en baggerspecie.
 

We zetten de integratie van onze bodemhelpdesk en website in 2021 in het Informatiepunt Leefomgeving  voort en we gaan van start met een nieuw in te richten Kenniscentrum Conventionele Explosieven Tweede Wereldoorlog. Ook in 2021 zal dus veel van Rijkswaterstaat Bodem+ en zijn opdrachtgevers en klanten gevraagd worden. 

De ambities en maatschappelijke opgaven waaraan bodem, grondwater en de ondergrond een bijdrage leveren zijn de afgelopen jaren steeds groter en concreter geworden, terwijl de omvang van de Bodem+opdracht nagenoeg gelijk blijft. Dit vraagt continu om keuzes en prioriteiten om de beschikbare capaciteit zo effectief mogelijk in te zetten. Onze bijdrage aan het Deltaprogramma Ruimtelijke Adaptatie blijft groeien en wordt steeds impactrijker, evenals onze bijdragen aan de Basisregistratie Ondergrond. We verschuiven extra capaciteit naar de Taskforce bodemstelsel en het nieuwe Kenniscentrum Conventionele Explosieven, terwijl we de ondersteuning van het voormalige Bodemconvenant vergaand is afgebouwd. Onze capaciteit voor kennisoverdracht zetten we anders in. Integraler via het Informatiepunt Leefomgeving, nauwer in samenwerking met decentrale overheden via decentrale werkstructuren van o.a. de Gemeentelijke Werkgroep Bodem (WEB) en Regionale Informatiepunten Omgevingswet (RIO’s). Volop werk in uitvoering dus!

Onze speerpunten in 2021

1. Voorbereid op de Omgevingswet

Het ondersteunen van de ombouw van de huidige bodemwet- en regelgeving naar de Omgevingswet en onderliggende besluiten blijft onze topprioriteit. Waar in 2020 het accent lag op het de parlementaire behandeling, meeschrijven van het Ontwerp-aanvullingsbesluit en de Ontwerp-regeling bodem Omgevingswet, verzetten we in 2021 ons vizier naar a) de ombouw van het Meldpunt bodemkwaliteit in het Digitale Stelsel van de Omgevingswet (DSO) , b) de actualisatie van de BotoVa-service, c) het vraag gestuurd ondersteunen van provincies, waterschappen, gemeenten en omgevingsdiensten op de bodem en grondwatertaken onder de Omgevingswet en d) het werken vanuit de vakgroep bodem, grondstoffen en grondwater onder het Informatiepunt Leefomgeving (IPLO). We ondersteunen decentrale overheden via het project Bodembeheer van de Toekomst, als voorbereiding op de Omgevingswet. We zetten in op integralere advisering en vraagbeantwoording, met de sustainable developement goals als raamwerk.

2. Verbeteren bodembeheer en kwaliteitsborging

In 2019 en 2020 was veel te doen rondom grondverzet en kwaliteitsborging. De beleidsevaluatie kwalibo, maar ook de evaluatie PFAS-beleid en de review van de heer Wim Kuijken op het granuliet-dossier leerden dat verbetering en versterking van het bodemstelsel nodig is. Hiertoe is door het Ministerie van IenW een Taskforce bodemstelsel ingericht, waarin aan acties tot verbetering van dit stelsel zal worden gewerkt. Ook werken we in 2021 mee aan een definitief Handelingskader PFAS voor grond en baggerspecie, en een breder handelingskader voor zeer zorgwekkende stoffen. De acties om de toepassingsmarkt voor thermisch gereinigde grond weer vlot te trekken moeten in 2021 tot zichtbare resultaten leiden, evenals het nieuwe toepassingskader voor diepe plassen. Dit betekent dat we onze kennis over de huidige bodemwet- en regelgeving nog vol op peil moeten houden. Onze accountmanagers blijven regionaal werkzaam, maar nog meer in samenwerking met decentrale overheden en werkstructuren. Onze bodemhelpdesk integreert weliswaar in het Informatiepunt Leefomgeving, maar blijft ook voor specialistische bodemkwaliteitsvragen open. De wettelijke taken blijven we namens het ministerie van IenW professioneel en efficiënt uitvoeren.

3. Meters maken met Klimaatadaptatie

De afgelopen 3 extreem droge jaren leerden dan we nog extra meters moeten gaan maken in het versneld klimaatadaptief inrichten van ons land. Onze ondersteuning van het Deltaprogramma, spoor Ruimtelijke adaptatie (DPRA) bouwen we verder uit. In 2021 helpen we om de Impulsregeling Klimaatadaptatie verder in te richten en uit te voeren, totaal 200 miljoen Euro groot. We ondersteunen het nieuwe Kennis- en innovatieprogramma klimaatadaptatie, een integratie van de drie programma’s Deltaprogramma Ruimtelijke adaptatie, De Nationale Klimaatadaptatie strategie (NAS) en Deltaprogramma Zoet Water en werken met partners mee aan de ontwikkeling van een Meerjarenprogramma Droogte in de Gebouwde Omgeving. We continueren ons werk rondom de kennisdeling van de uitvoeringspilots DPRA en ondersteunen de praktijk met goede standaarden via het Overleg Standaarden Klimaatadaptatie (OSKA). We werken binnen Rijkswaterstaat mee aan Klimaatbestendige netwerken.

4. Duizend bommen en granaten

In 2021 gaan we ook van start met de inrichting van een nieuw landelijk Kenniscentrum Conventionele Explosieven Tweede Wereldoorlog voor gemeenten. Dit kenniscentrum krijgt als doel de kennis met betrekking tot het omgaan met conventionele explosieven voor gemeenten centraal aan te bieden. Dit moet gemeenten beter in staat stellen afgewogen, doelmatige en kostenefficiënte besluiten te nemen met betrekking tot het opsporen van conventionele explosieven. Een belangrijke taak is dan ook het verspreiden en toepasbaar maken van beschikbare kennis.

Samen werken, samen sterker

4 flinke opgaven, die onze ervaren en professionele adviseurs in 2021 met vertrouwen aanpakken. Dat doen we in nauwe samenwerking met onze opdrachtgevers, klanten en de kennisinstituten. We werken onder andere intensief samen met Deltares, het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM), de Inspectie Leefomgeving & Transport (ILenT), TNO, de Stichting Infrastructuur Kwaliteitsborging Bodembeheer (SIKB), de Explosieven Opruiming Dienst (EOD) en onze partners in het Expertisenetwerk Bodem en Ondergrond. En last but not least de interne samenwerking met diensten en directies binnen Rijkswaterstaat zelf.

Afdeling bodem en ondergrond in cijfers

werkpakketten Bodem+

Bovenstaand schema visualiseert de belangrijkste werkpakketten waar afdeling Bodem en Ondergrond in 2021 aan werkt. Een deel van onze capaciteit (en kennis) zetten we in op andere programma’s en voor Rijkswaterstaat-opgaven via andere RWS-afdelingen. In 2021 ongeveer 7 à 8 fte (circa 20%). We dragen bij aan de programma’s Deltaprogramma en RWS Duurzame leefomgeving en integreren onze bodemhelpdesk en website in 2021 in het InformatiePunt Leefomgeving.

De gezamenlijke Bodem+opdracht blijft in 2021 op het niveau van afgelopen jaar en is 25,9 fte. De capaciteit die vrijkomt door afronding van het Uitvoeringsprogramma Convenant Bodem en Ondergrond migreren we naar de hierboven genoemde speerpunten.

Onderstaande figuur visualiseert het verloop van deze opdracht vanaf 2005:

Bodem+ opdracht

Het werk wordt uitgevoerd met eigen ambtenaren van Rijkswaterstaat en 1 stagiair van de Unie van Waterschappen. Daarnaast huren we in 2021 naar verwachting circa 1 à 2 fte capaciteit in, en blijven we gebruik maken van ons raamcontract voor ingenieursdiensten met commerciële adviesbureaus.

Gilbert Boerekamp

Afdelingshoofd Bodem en Ondergrond

Gilbert Boerekamp