Wil je weten of het straks gaat regenen? Pak je telefoon en je weet het. Nieuwsgierig wat je moet inpakken voor een weekendje kust? Even richting je webbrowser. Is het wel veilig om het water op te gaan? Google vertelt het je. Anno 2021 is het voorspellen van het weer dagelijkse kost en zijn deze waarnemingen voor iedereen toegankelijk. Maar hoe ging dit voor het digitale tijdperk?
De wet van Buys Ballot
Voor zowel het KNMI als voor 100 jaar Stormvloedseindienst moeten we terug naar één bijzondere man; Professor C.H.D. Buys Ballot. De veelzijdige wetenschapper was o.a. de initiatiefnemer om bij de sterrenwacht Sonnenborgh in Utrecht ook een meteorologisch instituut onder te brengen. Hiermee werd in 1854 het Koninklijk Nederlands Meteoorlogisch Instituut (KNMI) opgericht.
De eerste directeur van het KNMI maakte internationaal naam met zijn wet: met de wind in de rug ligt het lagedrukgebied links, terwijl aan de rechterkant de luchtdruk hoger is. En met deze wet van Buys Ballot werd het mogelijk weersverwachtingen en waarschuwingen voor storm te maken.
Start Stormvloedseindienst
De scherpe lezer had het al in de gaten. Er zit nog een behoorlijk gat tussen 1854 en de start van de Stormvloedseindienst in 1921. In die tussenjaren introduceerde Buys Ballot zijn aëroklinoskoop, een seinpaal voor het aangeven van storm. Op de aëroklinoskoop was een windvaan bevestigd, die de windrichting aangaf. Deze werden in 1867 o.a. langs de kust geplaatst. In die jaren die daarop volgde ontwikkelde de apparatuur en werden de districten uitgebreid. Na de zware stormvloed op de Zuiderzee in 1916 was er behoefte aan een uitbreiding van deze waarschuwingsdienst. Niet alleen voor storm, maar ook voor stormvloeden. De Stormvloedseindienst (SVSD) werd geboren. Het KNMI en Rijkswaterstaat trekken vanaf die periode samen op: Rijkswaterstaat leverde de getijberekeningen aan en waterstandsmetingen, en het KNMI combineerde dat samen met de weersverwachtingen tot stormvloedwaarschuwingen.
Meer weten? Ga naar het uitgebreide verhaal over de ontwikkeling van de SVSD via KNMI - Geschiedenis stormwaarschuwingen
Samenwerkende organisaties
In de jaren die volgden werden de meetstations uitgebreid en weer- en watermodellen verder ontwikkeld. En die samenwerking? Die heeft inmiddels de volgende taakverdeling;
De taak van het KNMI is om meteorologische verwachtingen op te stellen en uit te geven. Zij kijken hierbij ook naar het effect op de waterstanden langs de kust en geven Rijkswaterstaat een sein als er een stormvloed kan optreden. De taak van Rijkswaterstaat is om de waterstanden vast te stellen en de nodige waarschuwingen uit te geven. Rijkswaterstaat ontwikkelt en draait hiervoor de modellen die voor de vertaalslag van weer- naar waterstanden nodig zijn. Ook heeft zij de beschikking over de verschillende verwachtingen van de internationale zusterinstituten.
Een samenwerking die ervoor zorgt dat Nederland tijdig en volledig gewaarschuwd wordt voor storm. Een bijzondere wettelijke taak met een rijke geschiedenis!
