Groot onderhoud: 124 cilinders brengen de Oosterscheldekering in beweging

Jan Anker is adviseur techniek civiel. Hij legt uit: “Bij hoogwater moeten we de Oosterscheldekering afsluiten van de Noordzee. Dat doen we door grote schuiven tussen de pijlers te laten zakken. Om die schuiven te laten zakken en later weer omhoog te tillen, zitten ze vast aan hydraulische cilinders. Dat zijn dus die grote, witte cilinders die je ziet. De cilinders zitten aan de pijler vast met een zogenaamde ‘cardanbalk’. De cardanbalk geeft bewegingsvrijheid aan de cilinder, zodat de schuif soepel op en neer kan bewegen.”

124 bewegingswerken

“De cilinder en de cardanbalk noemen we samen een bewegingswerk,” legt Astrid Ghering, omgevingsmanager, uit. “We hebben sinds de bouw het reguliere onderhoud uitgevoerd aan de bewegingswerken, maar we hebben ze nog nooit uit de kering gehesen voor groot onderhoud. We starten nu met de eerste zes bewegingswerken. Totaal zijn er 124 bewegingswerken. De renovatie van al die bewegingswerken gaat zeker twintig jaar duren. Omdat de bewegingswerken nog niet aan het einde van hun levensduur zitten, zijn we op tijd. Maar omdat het zo’n grote klus is, en omdat we niet alle schuiven tegelijk in onderhoud kunnen hebben, starten we nu al.”

Onderzoek

“Het onderhoud aan de eerste zes cilinders in 2023 en 2024 is niet alleen bedoeld voor het onderhoud zelf, maar ook voor onderzoek. We evalueren telkens of onze aanpak de juiste is. Het is immers de eerste keer dat we dit onderhoud uitvoeren! In deze fase hebben we veel reserve-onderdelen beschikbaar. Dat biedt de ruimte om de oude onderdelen helemaal uit elkaar te halen en bijvoorbeeld zelfs doormidden te zagen voor extra uitgebreide inspecties. Op die manier kunnen we bepalen welke onderdelen het meest aan vervanging toe zijn en welke onderdelen nog goed zijn.”

Hijsen

Jan: “Op 8 en 10 mei haalden we de eerste twee bewegingswerken van hun plek. Het uithijsen van de cilinders is een gigantische operatie die we heel goed voorbereid hebben. Zo waren de bewegingswerken vooraf al losgemaakt van de schuif. De cilinders zijn 13 tot 20,3 meter lang en wegen 45 tot 100 ton. In het midden van de kering is het water het diepst, dus daar zijn de schuiven en bewegingswerken het grootst. Hoe dichter bij de kant, hoe kleiner de schuiven. Een grote hijskraan heeft nu twee kleine cilinders uit de pijlers getild. Die kraan legde de cilinders vervolgens op een dieplader voor zwaar transport. De vrachtwagen brengt de cilinders na het hijsen naar de werkplaats in Boxtel, waar het echte onderhoud plaatsvindt. Ook de cardanbalk brengen we voor onderhoud naar een werkplaats in Krimpen aan de IJssel. Het is gaaf om te zien dat alles gaat zoals we het voorbereid hebben!”

Koffie

Astrid: “Tijdens het hijsen van de cilinders is het niet veilig dat er verkeer over de kering komt. Autoverkeer leidden we tijdens de werkzaamheden om via de Zeelandbrug. Voor fietsers zou het erg ver omfietsen betekenen. Zij kunnen beter wachten tot de weg weer beschikbaar is. We hadden voor hen een kopje koffie klaar staan. De meeste fietsers vonden het helemaal niet erg om even te moeten wachten. We hoorden zelfs enthousiaste reacties van mensen die het leuk vonden om getuige te zijn van deze indrukwekkende werkzaamheden.”

Onderhoud

Jan vertelt wat er na het hijsen met de cilinders gebeurt: “We halen ze op de werkplaats volledig uit elkaar. De cilinders bestaan uit een aantal verschillende onderdelen. In de cilinders zit bijvoorbeeld een zuigerstang. Dit onderdeel schuift uit om de schuiven in beweging te brengen. Omdat er een risico was dat deze beschadigd zouden raken bij de demontage en omdat ze een levertijd hebben van meer dan een jaar, hebben we gekozen om zes nieuwe zuigerstangen te maken. We inspecteren ook de staat van de huidige stangen. Als die nog goed genoeg zijn, knappen we ze op, zodat ze weer geschikt zijn voor de bewegingswerken die we na deze eerste zes gaan renoveren. Op dezelfde manier renoveren we niet alleen de stangen, maar ook de andere onderdelen die zich in de cilinders bevinden.”

Terugplaatsen

Jan: “We voeren dit onderhoud uit in de zomerperiode, buiten het stormseizoen. In verband met dit onderhoud is nu één schuif niet beschikbaar. Daarnaast zijn er op de Oosterscheldekering nog andere onderhoudswerkzaamheden die schuiven buiten gebruik nemen. In de zomer kan dat geen kwaad. We kunnen ongeveer acht schuiven tegelijk in onderhoud hebben in de zomer. Het onderhoud moet wel klaar zijn voordat het stormseizoen begint. Dat is van 1 oktober tot 1 april. Daarom plaatsen we de cilinders half augustus weer terug in de pijlers zodat er tot 1 oktober nog tijd is voor afrondende werkzaamheden en diverse testen. Astrid sluit af: “De bewegingswerken zijn zo’n herkenbaar onderdeel van de kering, ze zijn echt heel zichtbaar. Dat maakt het wel heel indrukwekkend dat we juist aan die onderdelen nu onderhoud uitvoeren!”